Atrof-Muhit Kimyosi Juraeva doc

Tayanch so`zlar: spazma, funktsiya, termooksidlanish, reaktor, inert, 

kontakt, vibratsiya, kombinatsiya. 

 

Adabiyotlar: 1, 6, 7, 8. 

 

 

1. Havoni ifloslovchi asosiy manbalar. 

 

Sanoat  rivojlangan  yirik  shaharlarda  avtomobillar  yonadigan  mashsuloti 

orqali  havoni  asosiy  zararlovchi  hisoblanadi,  quyidagi  ko`rsatkichlar  buni 

tasdiqlaydi. 

 

                                              Chiqindi mln. t. yil 

 

avtomobil 

 

Elektrostantsiya,     

       korxona

 

Uglerod oksidi 

 

59,7 

       5,2 

Uglevodorodlar va boshqa 

organik moddalar 

 

10,9 

       6,4 

Azot oksidi 

 

5,5 

       6,5 

Oltingugurt miqdorli 

birikmalar 

1,0 

       22,4 

 

Makrozarrachalar 

1,0 

       9,8 

 

 

 

 

 

 

 

Avtomobil  texnikasi  asosan  92  % 

СО

,  63  %  uglevodorodlar,  46  %  azot 

oksidi chiqindi manbalari hisoblanadi. 

 

Avtomashina chiqaradigan gazlarning asosiy qismi zaharli hisoblanadi, ya‘ni 

CO, uglevodorodlar, NO, qo`rg`oshin birikmalari, SO

2

. 

 

Inson nafas olish organi funktsiyasi havodan kislorodni yutib, organizmdan 

CO

2

 ni ajratib chiqaradi. Kislorod suvda yomon eriydi, lekin qondagi gemoglobin 

bilan ta‘sir etadi. Havodagi zararlantiruvchi moddalar to`qimalarni yemirgan holda 

nafas olish organiga ta‘sir ko`rsatadi. Natijada aktivlangan maydon kamayib, nafas 

olish yo`li qisqaradi. 

---

www.qmii.uz/e-lib