Atomlarning nurlanish spektri va ularning turlari Mavzusida f – 1903 guruh talabasi Saparniyazov Islambekning

Polosali spektr – alohida qorong’i bo’shliqlar bilan ajralgan polosalardan tashkil topgan spektr. Juda sezgir spektral qurilmalar yormadida topish mumkin, har bir polosa ozining jami katta saonlarda juda tig’iz joylashgan chiziqlarda tasvirlanadi. Polosali spektrlarning chiziqli spektrdan farqi polosali spektrlar atomlardan emas, bir – biriga bog’lanmagan yoki zaif bog’langan molekulalardan tashkil topadi.

Polosali spektr – alohida qorong’i bo’shliqlar bilan ajralgan polosalardan tashkil topgan spektr. Juda sezgir spektral qurilmalar yormadida topish mumkin, har bir polosa ozining jami katta saonlarda juda tig’iz joylashgan chiziqlarda tasvirlanadi. Polosali spektrlarning chiziqli spektrdan farqi polosali spektrlar atomlardan emas, bir – biriga bog’lanmagan yoki zaif bog’langan molekulalardan tashkil topadi.

Atomlari g’alayonlangan holatda bo’lgan barcha moddalar yorug’lik to’lqinini va ma’lum bir to’lqin uzunliklari bilan ajraladigan energiyani nurlantiradi, ya’ni yorug’lik nuri chiqaradi. Moddalarning yorug’lik yutilishi shuningdek to’lqin uzunligiga bog’liq. Agar oq yoruglik nuri sovuq nurlanmaydigan gaz orqali o’tganda manbaning uzluksiz spektri fonida qorong’i chiziqlar paydo bo’ladi.

Borning atom nazariyasi. Kvantlanish g’oyasi

N.Bor (1885-1962) tajribada kuzatilgan vodorod atomi spektri va nurlanish kvanti tushunchalarini mohirlik bilan umumlashtirib, 1913 yilda atomning yangi tuzilish nazariyasini yaratdi.

Bor nazariyasining asosini quyidagi ikkita postulat tashkil qiladi:

1. Statsionar holalar haqidagi postulat: atomda statsionar holatlar mavjud bo‘lib, bu holatlarga elektronlarning statsionar orbitalari mos keladi. Elektronlar faqat shu statsionar orbitalarda bo‘lib, hatto tezlanish bilan harakatlanganlarida ham nurlanish chiqarmaydilar.

2. Chatotalar haqidagi postulat: elektron bir statsionar orbitadan ikkinchisiga o‘tgandagina, energiyasi shu statsionar holatlardagi energiyalarning farqiga teng bo‘lgan foton chiqaradi(yoki yutadi):