Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

a
b
с
d
e
5.11-rasm. Tomchi modeliga asosan yadroning boMinishi.
Yadro shakli o‘zgargandabu formuladagi 
E a  =  Д 4 2/3  =  A n R 'a   sirt

---

sirt  taranglik  energiyasi 
Ea  ortadi.  Protonlar  orasidagi  o‘rtacha  masofa 
ortgani  uchun  kulon  ta’sir  energiyasi  Ek  kamayadi.  Yadroga  tashqaridan 
berilgan uyg‘onish energiyasi yetarli boMmasa, ma’lum vaqtdan so‘ngyadro 
siqiladi va 
Ea kamayib Ek ortadi, natijadayadroda tebranishlar hosil boMadi. 
Yadroning uyg‘onish energiyasi yetarlicha katta boMsa, sirt taranglik kuchi 
protonlaming  kulon  ta’sir  energiyasini  yengishga  yetarli  boMmaganidan 
yadro  shakli  gantel  shaklini olishi  mumkin.  Bu  holda yadrodagi  protonlar 
gantel uchlarida to‘planadi va endi sirt taranglik energiyasi gantel uchlarida 
to‘plangan  yadro  suyuqlik  materiyasining  sferik  shaklini  olishga 
«yordamlashadf».  Natijada  yadro  ikki  boMakka  ajraladi.  Kulon  itarilish 
energiyasi