Atom yadrosi ya zarralar fizikasi

§ . Yadro esa proton  va neytronlardan tashkil topgan. Agar 
proton  va neytronlar inersiya markazlari bir-birining ustiga tushmasa 
(1.7-b rasm) yadroning dipol momenti 
P ^ ^ Z e
 5  ga teng boMadi, bu yerda
5  —  zaryad  simmetriya markazining yadro  inersiya markazidan ogMshi.
1.7-§. Yadroning elektr kvadrupol momenti
5
b)
1,7-rasm.  a)  elektr dipol; b)  protonlari neytronlarga 
nisbatan siljigan yadro.

---

Hamma yadrolarning dipol momenti n o lgatengbo‘lib  chiqdi. Bu yadroda 
protonlar va neytronlar tekis aralashganligini  bildiradi.
Dipol  momenti
D-=\zp-(r)dr,
 
(1-7.1)
Bunda: 
p_(r) -
 inersiya markaziga nisbatan zaryad taqsimoti; 
d r - r
 ga yaqin joyda hajm elementi.
D_  =
  0  ekan,  demak  yadroda  proton  va  neytronlar  og‘irlik  m arkaziga 
nisbatan ajralib turgan emas.
Yadroda  protonlar  soni  zaryad  miqdorini  xarakterlaydi,  lekin  yadroda 
zaryad taqsimotini bennaydi. Tajribalar yadro hajmida zaryad taqsimotining 
sferik  simmetriyadan  chetga chiqish  hollari  borligini  ko‘rsatadi.  Ayniqsa, 
juft-juft yadrolar spektrlarida aylanma y o ‘lak holatlari  kuzatilishi yadrolar 
shaklining simmetrik holatidan chetlanishini  aniq ko‘rsatadi.
M a’lumki, aylanma holat energiyalari