Atom tuzilishi. Kimyo fanining paydo bo`lish tarixi

Gidratatsiya issiqligi: ionli birikmalarning suvda erishi.
Individual ∆H₁, ∆H₂ va ∆H₃ kattaliklarni o‘lchash qiyin. Bu kattaliklarning birgalikdagi yig‘indisi ∆H erish jarayonini beradi, uni solvatatsiya deyiladi, ya’ni bu erigan modda zarrachalarini erituvchi zarrachalari tomonidan o‘rab olish jarayonidir. Erituvchi sifatida suvdan foydalanilgandagi solvatatsiyani gidratatsiya deyiladi.



. Eritma hosil bo‘lishining entalpiyasi.
A) Erishning ekzotermik jarayoni, ∆H₃ katta ∑∆H₁+∆H₂ B) Erishning endotermik jarayoni, ∆H₃ kichik ∑∆H₁+∆H₂
Ionli birikmalarni eritishda gidratatsiya issiqligi asosiy kattalik hisoblanadi. Vodorod bog‘lari parchalanishi asosan kuchli ion-dipolli kuchli o‘zaro ta’sir kuchlari hosil bo‘lishi hisobiga kompensatsiyalanadi, ya’ni ionlar gidratatsiyasi doimo ekzotermik jarayon hisoblanadi. Ionning ∆H gidratatsiyasi gazgimon ionlar 1 molining ∆H gidratatsiyasi sifatida aniqlanadi:
M⁺(g)[yoki X^-(g)](N₂O)→M⁺(suvli)yoki[X^-(suvli)] ∆H_{ionlar gidr.}(doimo˂0)
Zaryad zichligining ahamiyati. Gidratatsiya issiqligi undagi zaryad zichligiga bog‘liq, ya’ni uning zaryadining hajmiga nisbatiga bog‘liq. Umumiy holda zaryad zichligi qanchalik katta bo‘lsa ∆H gidratatsiya qiymati shunchalik manfiy bo‘ladi. Ion zaryadi qanchalik katta bo‘lsa va uning radiusi qanchalik kichik bo‘lsa, u shunchalik suvning dipol molekulasiga yaqin keladi (rasm 2.11) va unga shunchalik kuchli tortiladi. SHunday qilib:

• 
  A²⁺ ion o‘lchami bir xil bo‘lganda, A⁺ ionga qaraganda suv molekulalari bilan etarli darajada ko‘p o‘zaro ta’sirlashadi.
  
• 
  O‘lchami kichik bo‘lgan A⁺ ion, o‘lchami katta bo‘lgan A⁺ ionga qaraganda suv molekulalarini ko‘proq yaqinlashtiradi.
  

Shuningdek, ta’kidlash mumkin:

• 
  Guruhda yuqoridan pastga qarab element zaryadi bir xil bo‘ladi, ammo uning o‘lchami ortadi, ya’ni zaryad zichligi kamayadi, ya’ni ∆N_gidr qiymati kamayishiga olib keladi.
  
• 
  Davr bo‘ylab, masalan 1A(1) guruhdan 2A(2) guruhga o‘tganda A²⁺ ion kichik radius va katta zaryadga ega, ya’ni zaryad zichligi va tegishlicha ∆H_gidr ortadi.