Atom-molekulyar ta’limot. Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari

M.V.Lomonosovdan qariyb yarim asr keyin, ingliz olimi J.Dalton kimyo va fizika sohasida yig’ilgan tekshirish natijalarini atomistik ta‘limot asosida talqin qildi; u 1808 yilda atomistik ti‘limotni quyidagicha ta‘rifladi: a) moddalar nixoyatda mayda zarrachlar – atomlardan tuzilgan, atom yanada kichikroq zarrachalarga bo’lina olmaydi;  b) har qaysi kimyoviy element faqat o’ziga hos «oddiy» atomlardan tuzilgan bo’lib, bu atomlar boshqa element atomlaridan farq qiladi, har bir elementning atomi o’ziga hos massa va o’lchamga ega;  v) kimyoviy reaktsiya vaqtida turli elementlarning «oddiy»  atomlari o’zaro aniq va o’zgarmas butun sonlar nisbatida birikib, «murakkab» atomlarni hosil qiladi g) faqat boshqa – boshqa xossalarga ega bo’lgan atomlar o’zaro birika oladi, bir elementning atomlari hech qachon o’zaro kimyoviy reaktsiyaga kirishmaydi. Ular faqat bir-biridan itariladi.

• M.V.Lomonosovdan qariyb yarim asr keyin, ingliz olimi J.Dalton kimyo va fizika sohasida yig’ilgan tekshirish natijalarini atomistik ta‘limot asosida talqin qildi; u 1808 yilda atomistik ti‘limotni quyidagicha ta‘rifladi: a) moddalar nixoyatda mayda zarrachlar – atomlardan tuzilgan, atom yanada kichikroq zarrachalarga bo’lina olmaydi;  b) har qaysi kimyoviy element faqat o’ziga hos «oddiy» atomlardan tuzilgan bo’lib, bu atomlar boshqa element atomlaridan farq qiladi, har bir elementning atomi o’ziga hos massa va o’lchamga ega;  v) kimyoviy reaktsiya vaqtida turli elementlarning «oddiy»  atomlari o’zaro aniq va o’zgarmas butun sonlar nisbatida birikib, «murakkab» atomlarni hosil qiladi g) faqat boshqa – boshqa xossalarga ega bo’lgan atomlar o’zaro birika oladi, bir elementning atomlari hech qachon o’zaro kimyoviy reaktsiyaga kirishmaydi. Ular faqat bir-biridan itariladi.