Atom massasini aniqlash Avagadro qonuni

Aim.uz

Atom massasini aniqlash
Avagadro qonuni   oddiy gazlar tarkibiga kiradigan atomlarning massalarini topishga imkon beradi. Ko’p gazlar ikki atomli bo’lgani uchun, atom massani topishda molekulyar massa 2 ga bo’linadi.

       Atom massani aniqlash italiyalik olim S.Kannisaro tomonidan taklif etilgan bo’lib, mokekulyar massasi aniqlanishi kerak bo’lgan moddaning imkoni boricha ko’proq uchuvchan birikmasi yoki gaz holatda bo’lgan hosilasi olinadi.Masalan, uglerod birikmalari asosidagi uchuvchan birikmalardan(2-jadval) uglerod atom massasini aniqlash ko’rsatilgan.

       2 jadval. Kannisaro usuli bo’yicha uglerodning atom massasini aniqlash

Birikmalar	Molekulyar massasi	Uglerodning massa %	1 ta molekuladagi uglerodning massasi,a.u.b.
CH4	16	75,00	12
CO	28	42,85	12
CO2	44	27,27	12
C2H2	26	92,31	24
C6H6	78	92,31	72

 

     Uglerodning atom massasi 12 a.u.b. ortiq bo’lishi mumkin emas.

     Bu usulning kamchiligi shundaki, usul faqat gaz moddalarning yoki oson bug’lanuvchan moddalarnigina  molekulyar massasini tajribada o’lchab  so’ngra elementning atom massasini topishga imkon beradi.

        Oddiy moddalarning qattiq holda solishtirma issiqlik sig’imini o’lchash orqali atom massani aniqlash (P.L.Dyulong va A.Pti,1819 y.). Juda ko’p har xil  metallar uchun  qattiq holatda molyar issiqlik sig’imi deyarli bir xil ekanligi aniqlangan.O’rtacha bu qiymat  26 J /(mol_*K )ekanligi topilgan.

       1 mol atom moddaning  haroratini 1 ^oC oshirish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori atom issiqlik sig’imi(C _atom) deyiladi.

                                     A=  26/C_atom

A-    element atom massasi;

                                   C_atom- elementning atom issiqlik sig’imi.

      4. Agar elementning mol ekvivalent massasi ma’lum bo’lsa uning atom massasini  aniqlash mumkin.

                                        E=A/V;          A=E_*V