Faraday disk birinchi elektr generatori edi. Taqa shaklidagi magnit (A) disk orqali magnit maydon hosil qildi (D). Disk aylantirilganda, bu markazdan chetga radiusli ravishda elektr tokini rim tomon yo'naltirdi. Oqim sirg'aluvchi bahor kontakti orqali chiqib ketdi m, tashqi zanjir orqali va aks orqali diskning markaziga qaytib boring.
Elektromagnit generatorlarning ishlash printsipi 1831-1832 yillarda aniqlangan Maykl Faradey. Keyinchalik chaqirilgan printsip Faradey qonuni, bu an elektromotor kuch o'zgaruvchan atrofni o'rab turgan elektr o'tkazgichda hosil bo'ladi magnit oqimi.
U shuningdek, deb nomlangan birinchi elektromagnit generatorni yaratdi Faraday disk; turi homopolyar generator, yordamida mis taqa qutblari orasida aylanadigan disk magnit. Bu kichik ishlab chiqarilgan DC kuchlanish.
O'z-o'zidan bekor qilinadigan qarshi oqimlar tufayli ushbu dizayn samarasiz edi joriy magnit maydon ta'sirida bo'lmagan diskning mintaqalarida. Oqim to'g'ridan-to'g'ri magnit ostiga kiritilgan bo'lsa, magnit maydon ta'siridan tashqarida bo'lgan hududlarda oqim orqaga aylanadi. Ushbu qarshi oqim pikap simlariga quvvatni cheklab qo'ydi va mis diskni chiqindilarini isitishiga olib keldi.
Energetika va atrof muhit
Energetika - bu energotashuvchilar quvvatidan foydalanib enegoresurslarni ishlab chiqarish, ularni o`zgarish, saqlash va ulardan foydalanish. Energoresurslarga sanoatda, transportda va elektr stansiyalarida hosil qilinayotgan barcha energiya turlari kiradi. Elektr energiyasi ishlab chiqarish energetikaning salohiyatli qismi bo`lib, hozirgi kunda sanoat, transport, qishloq xo`jaligi va kundalik turmushimizni elektr quvvatisiz tasavvur qilib bo`lmaydi. Sivilizasiya yuqorilab borayotgan, sanoat va transport rivojlanayotgan, Er yuzida demografik o`sish davom etayotgan sharoitda elektr energiyasiga bo`lgan talab benihoya tez sur’atlar bilan oshib borayapti. Issiqlik elektr stansiyalari (IES) da yondiriladigan organik yoqilg`ilardan tashqi muhitga jiddiy zarar etadi. Yonish jarayonida ularning tarkibidagi uglerod, azot, oltingugurt va boshqa elementlar oksidlanib, yuqori harorat bilan havoga chiqariladi. Hozirgi kunda IES lar yoqilg`isida etakchi o`rinni ko`mir egallab turganligini nazarda tutadigan bo`lsak, uning tarkibida 0,2 - 10% gacha pirit shaklidagi oltingugurt, temir moddasi, gips va boshqa murakkab moddalar mavjud. Shuning uchun ham bunday elektr stansiyalari havoga katta miqdordagi sulfat angidridi, karbonat angidrid, is gazi, azot oksidlari, shuningdek inson organizmida rak kasalligini qo`zg`atuvchi benzopiren va shu singari kanserogen chiqindilarni chiqaradi. Bu chiqindilar tarkibidagi kremniy oksidi va alyuminiy insonning nafas olish organilarini zararlab, silikoz kasalligini keltirib chiqaradi. IES mo`risidan chiqadigan sulfat angidridi havodagi namli qulay sharoitga tushganda oksidlanib, sulfat kislotasiga, azot oksidlari esa nitrat kislotasiga aylanadi. Shuning uchun ham issiqlik elektr stansiyalari joylashgan hududlarda ba’zan «kislotali yomg`irlar» paydo bo`ladi .
Do'stlaringiz bilan baham: |