Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali Yayla

5.Türkiye-İtalya İlişkileri: 
İtalya, iç sorunları ve müttefikleriyle 
olan ilişkileri sonucunda, Mondros Mütarekesi ile girdiği Anadolu 
topraklarından askerlerini geri çekmiş ve bir süre Anadolu üzerin-
deki isteklerinden vazgeçmişti. Bu da, Türkiye ile İtalya arasında 
iyi ilişkilerin kurulmasına yol açmıştı. 
Ancak, 1922’de, Mussolini’nin iktidarı ele geçirmesinden sonra, 
İtalya yeniden genişleme ve yayılma politikasına başladı. Mus-
solini’nin, “Büyük İtalya, Bizim Deniz, Akdeniz” gibi sloganlarla or-
taya çıkması, uluslararası alanda olduğu gibi, Türkiye’de de endişe 
uyandırdı. Bu arada İtalya, Adriyatik kıyıları ile yakından ilgilen-
meye başlamış ve Musul bunalımı sırasında Fransa gibi İngiltere’yi 
desteklemiştir. Hatta 1925’de, Türkiye’nin Musul’u kuvvet yoluyla 
almak istemesi halinde, İtalya’nın da Anadolu’ya asker çıkaracağı 
söylentileri dolaşmaya başlamıştı. Bunlar da Türkiye’de, İtalya’ya 
karşı duyulan güvensizliği çoğaltmıştı. 
Musul sorununun çözümlenmesi üzerine, 1926’dan itibaren, Tür-
kiye’nin İngiltere ve Fransa ile arasının düzelmeye başlaması, 
Türk-İtalyan ilişkilerini de etkilemiştir. Diğer yandan, İtalya’nın 
Arnavutluk’u etkisi altına alması Yugoslavya’da endişe uyandırmış 
ve bu devlet Fransa ile bir ittifak imzalamıştır. Fransa ise, Orta Av-

---

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Ders Notları Öğr. Gör. Ali YAYLA 
 
Sayfa 110 / 174
rupa ülkelerinin bazıları ile ikili ittifaklar yaparak Küçük Antant’ı 
meydana getirmişti. Bu bakımdan İtalya, Küçük Antant’a karşı Do-
ğu Akdeniz’in iki güçlü devleti Türkiye ve Yunanistan ile iyi ilişkiler 
kurarak, bir ittifak sistemi meydana getirmek ve denge kurmak is-
tiyordu. 
Bu sıralarda Türkiye de, Batılı devletlerle ilişkilerini düzeltmek ge-
reğini duyuyordu. Bu nedenlerden dolayı iki devlet arasında bir 
yakınlaşma başladı. Ancak bu tarihlerde Türkiye-Yunanistan ilişki-
leri henüz bir düzene sokulmamış olduğundan üçlü bir sistemin 
kurulması gerçekleşmedi. 
Buna karşılık, Türkiye ile İtalya arasında, 30 Mayıs 1928’de Ro-
ma’da, Tarafsızlık ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı. Buna göre; iki 
taraf, birbirine karşı yönelmiş hiçbir anlaşmaya, siyasî veya eko-
nomik tertibe katılmayacak; taraflardan biri, bir veya daha fazla 
devletin saldırısına uğrarsa, diğer taraf uyuşmazlık süresince, ta-
rafsız kalacak; taraflar, aralarında çıkacak anlaşmazlıkları barışçı 
yollarla çözümleyeceklerdi. 
İtalya, Türkiye ile anlaştıktan sonra, 23 Eylül 1928’de, Yunanistan 
ile de aynı nitelikte bir antlaşma imzaladı. Bundan sonra da Türk-
Yunan anlaşmazlığının giderilmesinde etkili olmaya çalıştı. İki ülke 
arasında 1930 antlaşmasının yapılmasında yapıcı rol oynadı. 
Türk-İtalyan antlaşması, iki ülke arasındaki ilişkileri bir düzene 
soktu. Fakat bu uzun sürmedi. İtalya’nın 1930’lardan itibaren ge-
nişleme ve yayılma amaçlarını şiddetlendirmesi, bu arada Doğu 
Akdeniz politikası, Türkiye’de İtalya’ya karşı yeniden güvensizlik 
duyulmasına yol açtı. Böylece iki devlet arasındaki ilişkiler za-
yıflamaya başladı.