Assalomu aleykum azizalar 208- guruh talabasi Tavasharova Azizaning tayyorlagan

Assalomu aleykum azizalar

208- guruh talabasi Tavasharova Azizaning tayyorlagan



S L A Y D I

XIX va XX

asr jaxon adabiyoti

Hatto jahon adabiyotshunosligi maydonida ham tarixiy-poetik jarayon uchun tom maʼnoda yangilik bergan, oʻzidan oʻlmas kashfiyotlar qoldira olgan olimlar soni unchalik koʻp emas. Aslida qadimdan bugunga qadar yashashda davom etayotgan yuzlab mutafakkirlar silsilasida oʻziga munosib oʻrin topmoq, “shunday ulugʻlarning kahkashonida” (A. Oripov taʼbiri) chin olim, kashfiyotchi-adabiyotshunos maqomini olishning oʻzi boʻlmaydi. XX asr dunyo adabiyotshunosligida shunday yuksak maqomga munosib olimlardan biri Mixail Baxtindir. Zotan, zamonaviy dunyo adabiyotshunosligi, ayniqsa, adabiyot nazariyasida biror bir jiddiy tadqiqot yoʻqki, uning kashfiyotlaridan ulgi olmagan boʻlsin. Bu borada XX asr oxiri, XXI asr boshlari rus adabiyotshunosligi, olimning qonuniy merosxoʻri oʻlaroq, oldingi safda turadi.

Sobiq shoʻrolar tuzumining ilk shakllanish yillaridan ulkan imperiyaga aylanishigacha boʻlgan murakkab davrda yashagan M. Baxtin (olim 1895 yilda tugʻilib, 1975 yilda vafot etgan) asarlari, ajablanarli darajada bu mustabid mafkura taʼsiridan yiroq. Ushbu dalilning oʻzi ham sof nazariy ilm, har qanday sharoitda, oʻz ishini qila olishini, hech qachon gʻayriinsoniy siyosat hammoliga aylanib qolmasligini koʻrsatadi. Ayni paytda, “Baxtindek chin olimga oʻzgacharoq zamonda yashash taqdir qilinganida, undan yana qanday ishlar qolar edi”, “agar u Sharq adabiyotini tadqiq etganda-chi”, degan armonli savollar ham xayolga keladi.

1919 yili Rossiyadagi “Den iskusstva” jurnalida nashr etilgan “Sanʼat va masʼuliyat” nomli maqolasi olimning adabiyotshunoslik sahnasiga tomon ilk qadami boʻlsa, 1924 yili “Russkiy sovremennik” jurnalining buyurtmasi bilan yozilgan “Badiiy soʻz sanʼatida mazmun, manba va shakl muammosi” nomli ishi uning ilk jiddiy tadqiqotidir. Sunʼiy ravishda shoʻro adabiyotining otasiga aylantirilgan mashhur yozuvchi va ulkan isteʼdod sohibi Maksim Gorkiy mazkur jurnalning rahbarlaridan biri boʻlgan. Bundan koʻrinadiki, hali oʻttizga toʻlib-toʻlmagan M. Baxtin oʻsha paytlardayoq oʻz davrining yetakchi ziyolilari eʼtiboriga tushgan. Adabiy jamoatchilik unga katta umid bogʻlagan va shu sabadan ham, uni nazariy poetikaning jiddiy muammolarini oʻrganishga jalb etgan.

E’tiboringiz uchun raxmat !