Assalomu alaykum, avvalo, tilimizni hurmat qilib, savollarimizga o‘zbek tilida javob berayotganingiz uchun katta rahmat. Mumkin bo‘lsa, bo‘limingiz faoliyati bilan tanishtirsangiz

Tizimga xakerlik yo‘li bilan kirib, uni buzishga urinish holatlari ham uchraganmi?
– Hozircha bunday urinishlarga duch kelmadik. Bilasizmi, nafaqat bizda, balki butun dunyoda 100 foiz xavfsiz tizimning o‘zi yo‘q. Shu bois Elektron hukumat ham O‘zbekistonning Kiberxavfsizlik markazi bilan memorandum imzolashni rejalashtirgan. Ushbu hamkorlik yo‘lga qo‘yilgan zahoti ular bizning yagona identifikatsiya hamda axborot tizimlarimiz xavfsizligiga qaraydi va tegishli maslahat beradi.
– Ayting-chi, foydalanuvchilar uchun qanday holatlar xavfli bo‘lishi mumkin?
– Ko‘p muammolar foydalanuvchi tomonidan yo‘l qo‘yilgan xato natijasi bo‘ladi. Masalan, rivojlangan davlatlarda do‘konga kirgan xaridor karta raqami (pinkodi)ni o‘zi kiritadi. Bizda esa «yashirin kod» hamma eshitadigan ohangda, baralla aytilaveradi. Tizimda ham xuddi shu holat. Foydalanuvchi login va parolini yoki imzo raqamini boshqalarga ham bemalol beraveradi…

Foydalanuvchilar albatta axborot xavfsizligini tushunib yetishlari zarur. Kerak bo‘lsa, kurslar tashkillashtirib, videoroliklar orqali anglatishimiz shart. Ertaga biror muammo tug‘ilsa, o‘zlariga qiyin bo‘ladi. Xo‘sh, qanday muammolar?
Masalan, bir foydalanuvchi boshqaning nomidan kirib, agar u yuridik shaxs, direktor yoki mas’ul xodim bo‘lsa, Soliq qo‘mitasiga noto‘g‘ri hisobot jo‘natadi. Keyin u odamga jarima keladi. Yoki qaysidir xizmatdan foydalanib, nimalargadir buyurtma berib tashlashi mumkin. Bundan tashqari, maxfiy ma’lumotlarga ruxsat olib, boshqa muammo tug‘dirish holatlari ham bor. Deylik, elektron raqamli imzo orqali olingan qaysidir ekspertga tegishli ma’lumotlar uning raqobatchisiga juda qiziq bo‘lishi mumkin. Keyinchalik uy-joy oldi-sotdisini ham shu tizim orqali amalga oshirishni rejalashtirganmiz. Agar login-parol imkoniyati berilsa, firibgarlar bundan foydalanib qolishni ko‘zlashi mumkin. Xullas, variantlar ko‘p.