Asr jahon ta

Oliy ta’lim universitetlarda uch turkumda amalga oshiriladi.
Birinchi turkum: umumiy boʻlib, oʻqish muddati ikki yil davom etadi.
Ikkinchi turkum: oʻqish bir yil davom etadi. Talabalar uni magistr darajasi bilan yakunlaydi.
Uchinchi turkum: oʻqish 1-2 yil davom etadi.
Bu jarayonda:
- biron bir predmetni chuqurlashtirib oʻrganilganligi haqida diplom 1 yil;
- ixtisoslashtirilgan oliy ma’lumot toʻgʻrisida diplom 1 yil;
- uchinchi turkum doktorlik dissertatsiyasi 1-2 yil;
- davlat doktorlik dissertatsiyasi biron-bir sohani mukammal oʻrganib, dissertatsiya yozish kabi hujjatlar olish mumkin.
Fransiyada oliy ma’lumot va ixtisos beruvchi oliy texnologik institutlar mingdan ortiq. Ular odatda sanoat, maishiy xizmat koʻrsatish, informatika mutaxassisliklariga ixtisoslashgan. Oʻqish muddati 2 yil boʻlib, sakkiz haftalik ishlab chiqarish amaliyotini ham koʻzda tutadi.
Sirtqi ta’lim shaxobchalari juda keng boʻlib, u 500 turdagi oʻrta, oliy professional ma’lumot berishni tavsiya eta oladi.
Fransiyada maktab rahbarligi lavozimiga erishmoq uchun ta’limga rahbarlik qilishdan saboq beruvchi maxsus markazlarda oʻqiydilar. Bunday markazlarda ular rahbarlik qilish, maktab iqtisodiyotini boshqarish, ta’limdagi yuridik masalalar, qonunchilik, ota-onalar bilan ishlash, madaniy oqartuv ishlarini tashkil etish, jamoada yaxshi psixologik muhitni barpo etish kabi jihatlarni oʻrganadi. Oʻqishni yakunlagach, suhbatdan, test imtixonlaridan oʻtadilar. Direktor dars bermaydi. Uning ish faoliyatini ikki yil davomida diqqat bilan kuzatib boriladi. Shu ikki yil davomida maktab direktori talantli tashkilotchi, yetuk rahbar sifatida faoliyat koʻrsata olmasa, u bu lavozimidan olib tashlanadi. Maktab oʻquvchilariga qoʻyilgan talab Fransiyada oʻta yuqori. Ayniqsa, boshlangʻich maktablarda oʻqituvchi oʻz kasbini ustasi, ajoyib notiq, san’atkor, musiqachi, sportchi, tashkilotchi, namunali xulq-atvor egasi boʻlmogʻi lozim.
Oʻqituvchilar oʻz nazariy-uslubiy malakalarini oshirishga ahamiyat beradilar. Malaka oshirish kurslaridan oʻtish uchun aniq muddat belgilab qoʻyilmagan. Oʻqituvchilar oʻz ixtiyorlari bilan test markazlarida imtixon topshiradilar.
Shu imtixonlar davrida oʻqituvchi faoliyatida ayrim nuqsonlar sezilib, malaka oshirishga ehtiyoj aniqlansa, oʻz vaqti va mablagʻlari hisobiga malaka oshiriladi.
2000-yilda Fransiya maktablaridagi ahvol sinchiklab oʻrganilib, oʻquvchilarning koʻpchilik darslarga kirmay boshqa ishlar bilan mashgʻul boʻlib yurishi aniqlangach, bu kamchilikni tuzatish uchun jiddiy choralar koʻrilmoqda. Politsiyani bu ishga jalb etib, dars vaqtida boshqa joylarda yurgan bolalarni tutish, ularga jarima solish va maktabga eltib qoʻyish yuklatiladi. Oʻz farzandlarini maktabga yubormagan ota-onalar esa sud xukmi bilan jazolanadi. Unda xatto qamoq jazosi ham belgilab qoʻyilgan. Chunki aynan darsga qatnashmay yurgan bolalar oʻrtasida narkomaniya va huquqbuzarlik kabi holatlar koʻp uchraydi. Umuman Fransiyada ta’lim tizimini rivojlantirish uchun bu yil juda katta mablagʻ ajratilgan.