Asosiy tushunchalar Axborotlarga nisbatan xavf-xatarlar tasnifi

Tayanch axborotlarni boshqarish vositalari. Ushbu tizimda tayanch axborotlar sifatida Komp’yuter tizimi va tarmogida qo’llaniladigan barcha kriptografik kalitlar tushuniladi. Bu holda kalitlarni generatsiyalash, saqlash va taksimlash kabi boshqaruv funktsiyalarini ajratishadi.



Simmetriyali kriptotizim asoslari
Kriptografiya nuqtai – nazaridan shifr — bu kalit demakdir va ochiq Ma’lumotlar to’plamini yopik (shifrlangan) Ma’lumotlarga o’zgartirish kriptografiya o’zgartirishlar algoritmlari majmuasi hisoblanadi.
Kalit — kriptografiya o’zgartirishlar algoritmining bahzi-bir parametrlarining maxfiy xolati bo’lib, barcha algoritmlardan yagona variantini tanlaydi. Kalitlarga nisbatan ishlatiladigan asosiy ko’rsatkich bo’lib kriptomustaxkamlik hisoblanadi.
Kriptografiya himoyasida shifrlarga nisbatan quyidagi talablar qo’yiladi:
• yetarli darajada kriptomustaxkamlik;
• shifrlash va qaytarish jarayonining oddiyligi;
• axborotlarni shifrlash oqibatida ular hajmining ortib ketmasligi;
• shifrlashdagi kichik xatolarga tag’sirchan bo’lmasligi.
Ushbu talablarga quyidagi tizimlar javob beradi:
• urinlarini almashtirish;
• almashtirish;
• gammalashtirish;
• analitik o’zgartirish.