Asosiy tushunchalar Axborotlarga nisbatan xavf-xatarlar tasnifi

Komp’yuter Ma’lumotlarini himoyalashning texnik-dasturiy vositalari
Ushbu vositalarni quyidagicha tasniflash mumkin:



I. Фойдаланувчиларни идентификациялаш ва аутентификациялаш тизими

1. Foydalanuvchchilarni identifikatsiyalash va autentifikatsiya-lash tizimi. Ushbu tizim foydalanuvchidan olingan Ma’lumot bo’yicha uning shaxsini tekshirish, xakikiyligini aniqlash va shundan cyng unga tizim bilan ishlashga ruxsat berish lozimligini belgilab beradi.

Bu holda asosan foydalanuvchidan olinadigan Ma’lumotni tanlash muammosi mavjud bo’lib, uning quyidagi turlari mavjud:
• foydalanuvchiga Ma’lum bo’lgan maxfiy axborot, masalan, parolg’, maxfiy kalit va boshqalar;
• shaxsning fiziologik parametrlari, masalan, barmok izlari, ko’zning tasviri va boshqalar.
Birinchisi anhanaviy, ikkinchisi esa biometrik identifikatsiyalash tizimi, deyiladi.
II. Disk Ma’lumotlarini shifrlash tizimi. Ushbu tizimning asosiy maqsadi diskdagi Ma’lumotlarni himoyalashdir. Bu holda mantikiy va jismoniy boskichlar ajratiladi. Mantikiy boskichda fayl asosiy obhekt sifatida bo’lib, faqatgina bahzi bir fayllar himoyalanadi. Bunga misol qilib, arxivator dasturlarini keltirish mumkin. Jismoniy boskichda disk tulaligicha himoyalanadi. Bunga misol sifatida Norton Utilities tarkibidagi Diskreet shifrlovchi dasturni kel­tirish mumkin.
III. Tarmoq bo’yicha o’zatiladigan Ma’lumotlarni shifrlash tizimi. Ushbu tizimda ikki yunalishni ajratish mumkin:
• kanal bo’yicha, ya’ni aloka kanallari bo’yicha junatiladigan barcha Ma’lumotlarni shifrlash;
• abonentlar bo’yicha, ya’ni aloqa kanallari bo’yicha junatiladigan Ma’lumotlarning faqatgina mazmuniy qismi shifrlanib, qolgan xizmatchi Ma’lumotlarni ochiq qoldirish.
IV. Elektron mag’lumotlarni autentifikatsiyalash ti­zimi. Ushbu tizimda tarmoq bo’yicha bajariladigan elek­tron Ma’lumotlar almashuvida hujjatni va uning muallifini autentifikatsiyalash muammosi paydo bo’ladi.

5.