“Asosiy texnologik jarayonlar va qurilmalar”

Bolg‘ali maydalash mashinalarining asosiy ishchi organi disklarga o‘tkazilgan o‘qlarga erkin osilgan plastinkasimon po‘lat bolg‘achalardan iborat. Mashinaning ishchi organlari o‘ta tez Harakatlanadi (v =30¸55 m/sek), materialga bolg‘achalar vositasida zarba berish vaqti esa o‘ta qisqa. Maydalanish darajasi i =10¸15.
Bolg‘achali maydalash jihozining ish unumdorligi (tn/soat) quyidagi tenglama yordamida hisoblanadi:
Q = 3600kD² Ln²/(i -1), (17)
bu yerda D va L - rotor diametri va uzunligi, m; n - rotorni aylanishlari soni, min^-1, k = 4¸6,2- empirik koeffitsient.
Jihoz elektrodvigatelining quvvati (Kvt) quyidagi empirik tenglamadan topiladi
N = 0,15 Q i . (18)
Sharli tegirmonlar o‘z o‘qi atrofida aylanuvchi gorizontal baraban shaklida tayyorlanadi. Bunday mashinalardan mahsulotni kukunsimon shaklda maydalash uchun foydalaniladi.
Mashina barabani ichiga maydalanadigan mahsulot va qattiq materialdan (metall, farfor) tayyorlangan sharlar bir paytni o‘zida solinadi. Sharlar diametri 35¸175 mm. Baraban xajmi sharlar bilan 30¸35% gacha to‘ldiriladi. Barabanni kritik n_kr va ishchi n_ish aylanishlari tezligi (min^-1) quyidagi empirik tenglamalar yordamida aniqlanadi:

n_kr= 42.4Ö D; n_ish = 0,75 p_kr= 32/ (19)

Sharli tegirmon elektrodvigatelining kuvvati (kVt) esa quyidagi ifoda asosida hisoblanadi:
N = 6,1 M_sh (20)
bu yerda M_sh- sharlarning umumiy massasi,tn.; D- baraban diametri, m.
Masala yechish na’munalari

1-masala. Sharli tegirmon barabanining diametri D=1000 mm, uning uzunligi L=2000 mm. Maydalangan material bo‘laklarining 80%- ini diametri d₀=20 mm. Maydalangan mahsulot zarrachalarining 85%- ini o‘lchamlari d₁=200 mkm dan kichik bo‘lishi lozim. Barabanni sharlar bilan to‘ldirilish darajasi K_t=35%. Po‘lat sharlarni to‘kilgan xolatdagi erkin zichligi r_sh= 4100 kg/m³.
Tegirmonning ish unumdorligi va iste’mol kuvvatini hisoblang.
Masalani yechimi. Tegirmon barabani xajmini aniqlaymiz
V_d = (pD²/4)L = p*1,0²*0,25*2 = 1,571 m³.
Barabanni aylanishlar chastotasi
n=32/
Ishchi sharlar diametrini d_sh=70 mm deb qabul qilamiz.
Barabanga yuklanadigan sharlarning umumiy massasi
m_sh= V_d K_t r_sh=1,571*0,35*4100=2254,4 kg.
Tegirmonning ish unumdorligi Q (tn/soat), maydalangan mahsulot zarrachalari o‘lchamlarining belgilangan me’yorlarda bo‘lishi shartidan kelib chiqib, quyidagi empirik tenglama yordamida hisoblanadi:
Q= V_d K D^{0, 6}= 1,571*1,2*1^{0, 6}= 1,885 tn/soat,
bu yerda K=0,411¸1, maydalanayotgan bo‘lak o‘lchamiga bog‘liq koeffitsient.
Tegirmon elektrodvigatelining iste’mol quvvati

N= 6,1m_sh ÖD = 6,1*2,254*1 = 13,75 kVt.

№	D,mm	L,mm	Kt,%	Ρsh,kg/m^3	dsh,mm	№	D,mm	L,mm	Kt,%	Ρsh,kg/m^3	dsh,mm
1	1200	2100	35	4100	70	11	1100	2250	35	4100	70
2	1100	2000	30	4050	70	12	1300	2400	30	4050	70
3	1300	2200	35	4200	70	13	1250	2350	35	4200	70
4	1250	2150	30	4170	70	14	1350	2500	30	4170	70
5	1350	2400	35	4230	70	15	1400	2600	35	4230	70
6	1400	2500	30	4250	70	16	1450	2650	30	4250	70
7	1450	2550	35	4270	70	17	1050	2100	35	4270	70
8	1050	2050	30	4050	70	18	1150	2200	30	4050	70
9	1150	2100	35	4070	70	19	1200	2300	35	4070	70
10	1200	2200	30	4100	70	20	1100	2200	30	4100	70

2-masala. Bir soatda 65 tn solodni maydalash uchun zarur bo‘lgan valikli maydalagichlarning soni, kuvvati va valiklarni aylanish tezligini hisoblang. Solod donining o‘rtacha o‘lchami d₁=0,003 m, zichligi r=750 kg/m³. Maydalagich valigining diametri D=0,25 m, uzunligi esa L=1,5 m. Mashinaga berilayotgan mahsulot sarfining nomutanosiblik koeffitsienti j=0,65. Mahsulot uchun tashki ishkalanish koeffitsienti f =0,2.
Masalani yechimi. Valiklarni aylanish tezligi (12) va (13) tenglamalar yordamida hisoblanadi
n = 616 min^-1.
w = p Dn/60= p*0,25*367,3/60 = 4,8 m/sek.
Odatda [w]= 6¸8 m/s. Hisoblashlar natijasi bo‘yicha w<[w].
Mashinaning ish unumdorligini (2-14) tenglama yordamida hisoblaymiz
Q = 60pdnDLrj= 60 p*0.003*367,3*0,25*1,5*750*0,65 = 37951,5 kg/soat.
Maydalagich validagi kuvvat (2-16) tenglama bo‘yicha hisoblanadi
N = (DLn/35300)(d₁/2 + D²/24000) = (25*150*367,3 /35300) (0,3/2+25 ²/2400)= 6,869 » 7 kVt.
Maydalagichlarning zaruriy soni
n = 55 tn/soat / 38 tn/soat = 1,45 dona. n = 2 dona deb kabul kilamiz.


Mustaqil yechish uchun masalalar

1. Quyidagi kattaliklar qiymatlari bo‘yicha bolg‘ali Maydalagich valining aylanishlar chastotasini aniqlang: material donalarining o‘rtacha massasi m=0,15 kg, zarb kuchi P=120 N, kuchni ta’sir vaqti t=0,2 sek.

2. Zichligi 500 kg/m³ bo‘lgan murt materialni maydalash uchun qo‘llaniladigan ikki valikli maydalagichning ish unumdorligini quyidagi ma’lumotlar asosida hisoblang: valiklar diametri D₁=D₂=0,15 m, ularning uzunligi L=0,3 m; valiklar oraligidagi tirkish kengligi d=0,0035 m. Valiklarni aylanish chastotalari n₁=190 min^-1 va n₂ = 250 min^-1.
3. Bolg‘ali maydalagich elektrodvigatelini kuvvati 22 kVt, uning rotorini aylanishlar chastotasi 1450 min^-1 va materialni maydalanish darajasi 5. Maydalagich rotori diametri va uzunligining ratsional qiymatlarini aniqlang.
3. Uyma zichligi 470 kg/m³ bo‘lgan donador materialni maydalanish darajasi 31, xosil bo‘lgan mahsulot zarrachalarining o‘rtacha o‘lchami 0,1 mm bulsa, besh valikli gorizontal maydalagich valigining minimal diametrini hisoblang. Materialni valik yuzasiga ishkalanish koeffitsienti 0,65.

5. 
   Ish unumdorligi 8 tn/soat bo‘lgan bolg‘ali maydalagich dvigatelining iste’mol kuvvatini aniqlang. Mahsulotning uyma zichligi 604 kg/m³, maydalanish darajasi i = 8?11.
   

Ikki valikli maydalagich valiklarining Har birini diametri 0,25 m, uzunligi 0,32 m, ular orasidagi tirkish kengligi 1,5 mm. Maydalanayotgan mahsulot zichligi 630 kg/m³. Valiklar oraligidagi tirkishning tuldirilish darajasi =0,6. Valiklarning kaysi bir aylanishlar chastotasida maydalagichni ish unumdorligi 4 tn/soat bo‘ladi?