“Asosiy texnologik jarayonlar va qurilmalar”



Download 9,85 Mb.
bet4/30
Sana12.07.2022
Hajmi9,85 Mb.
#779954
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30
Bog'liq
5-AMALIY MASHG'ULOT (1)

2– AMALIY MAShG‘ULOT
(2 soat)


Absorbsiya jarayoni va absorberlarni hisobi
Masalalar yechish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar



  1. Suyuqlik-gaz (bug‘) ikki komponentli sistemalarning tarkibini ifoda etish usullari 2-1 jadvalda keltirilgan.

1 jadval


t/b

Konsentratsiya



A-komponent konsentratsiyasining belgilanishi

Suyuq fazada

Gaz fazada

1.

2.
3.


4.
5.


6.

Mol ulushi, kmol A/kmol(A+B)

Massaviy ulushi, kg A/k(A+B)


Nisbiy mol konsentratsiya ulushi, kmol A/kmolB
Nisbiy massaviy konsentratsiya ulushi, kg A/kgB
Hajmiy mol konsentratsiya, kmol A/ (A+B)
Hajmiy massaviy konsentratsiya, kg A/ (A+B)


X









Y











  1. Gaz fazadagi komponent konsentratsiyasi uning parsial bosimi orqali ifodalanishi mumkin. Klapeyron va Dalton tenglamasiga binoan ideal gaz aralashmasining istalgan komponenti uchun massaviy (hajmiy) ulushi quyidagicha topiladi:


bu yerda r-aralashmasi komponentining parsial bosimi;


  -gaz yoki bug‘lar aralashmasining umumiy bosimi bo‘lib, hamma komponentlarning umumiy bosimi.

  1. Ideal eritmalar uchun fazalararo muvozanat qonuni.

a) Genri qonuni:
  (2)


 -gaz aralashma komponentining parsial bosimi;  -suyuqlikdagi komponentning mol ulushi; Ye-Genri koeffitsienti, suyuqlik va gazning temperaturasi va xossalariga bog‘liq. Uning son qiymatlari ilovaning 74-jadvalida keltirilgan.
Agar (2.2) tenglamaga (2.1) ning   ko‘rinishini qo‘ysak, quyidagi tenglamani olamiz:
 (3)
bu yerda   suyuqlik bilan muvozanatdagi gaz fazadagi komponentning mol ulushi   o‘lchamsiz koeffitsient,   va  bo‘lganda gaz-suyuqlik sistemasi uchun o‘zgarmasdir.
b) Raul konuni:
p*=P·x (4)
bu yerda  suyuqlik ustidagi muvozanat sharoitidagi bug‘-gaz aralashmasi komponentining parsial bosimi; R-toza komponent to‘yingan bug‘ining bosimi-temperaturaga buvosita bog‘liqdir;  suyuqlikdagi komponentning mol ulushi.
Agarda   ni (4) tenglamaga qo‘ysak quyidagi ko‘rinishga ega bo‘lamiz:



(5)

bu yerda  suyuqlik bilan muvozanatdagi bug‘ fazadagi komponentning mol ulushi.
6. Fazalarni ajratuvchi yuza bo‘ylab harakat qilganda, ularning konsentratsiyalari o‘zgaradi. Natijada jarayonni harakatga keltiruvchi kuchi ham o‘zgaradi. Shu sababli, modda o‘tkazishning asosiy tenglamasiga o‘rtacha harakatlantiruvchi kuch tushunchasi   va   kiritiladi:



(6)




bu yerda: M-tarqalgan modda massasi, kg; A-fazalarni ajratuvchi yuzasi,   va  modda almashinish jarayonining o‘rtacha harakatlantiruvchi kuchi.
 (7)



bu yerda  qurilmaning birinchi (yoki ikkinchi) chekkasidagi konsentratsiyalarining katta farqi;  qurilmaning ikkinchi (yoki birinchi) chekkasidagi konsentratsiyalarining kichik farqi.
Agarda   bo‘lsa, texnikaviy hisobotlar uchun modda o‘tkazishning harakatlantiruvchi kuchi o‘rtacha arifmetik qiymat orqali topiladi:
 

7. modda o‘tazish va berish koeffitsientlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash uchun fazalarni ajratib turuvchi yuzada muvozanat holati o‘rnatilgan deb faraz qilinadi. Bu hol fazalarni ajratuvchi chegaradan moddaning o‘tishiga qarshilik yo‘q degan ma’noni bildiradi. Natijada fazaviy qarshiliklarning additivlik qoidasi kelib chiqadi. Asosan K va   o‘rtasida quyidagi bog‘liqliklar bor:


bu yerda  ,  gaz yoki suyuqlik konsentratsiyalari orqali ifodalangan modda koeffitsientlari;  modda berish koeffitsientlari.


Bu tenglamalarning chap tomonlari moddaning bir fazadan ikkinchi fazaga o‘tishi umumiy qarshilikning o‘ng tomonlari esa fazalaridagi modda berish jarayonining qarshiliklari yig‘indisini bildiradi.
Agarda, asosiy diffuziya qarshiligi gaz fazada, ya’ni

bo‘lsa,   bo‘ladi.
Agarda, asosiy diffuziya qarshiligi suyuqlik fazada, ya’ni

bo‘lsa,   bo‘ladi.
olingan natijalarni va bu formulalar tahlil qilinsa, quyidagi ko‘rinishdagi tenglama kelib chiqadi:

8. Turg‘un modda almashinish jarayonlarining asosiy o‘xshashlik diffuzion kriteriylari.
Nussult diffuziya kriteriysi quyidagi ko‘rinishga ega:

Pekle diffuziya kriteriysi esa:

Prandtl diffuziya kriteriysi esa:

bu yerda  kinematik qovushoqlik koeffitsienti,  ;  molekular diffuziya koeffitsienti,  .
9. Agarda, biror A gazning V gazda (yoki V gazning A gazdagi) molekular diffuziya koeffitsientlarining tajribaviy natijalari yo‘q bo‘lsa, uning quyidagi formula yordamida hisoblash mumkin:

bu yerda  diffuziya koeffitsienti,  ; T—temperatura, K;  bosim(absolyut),  A va V gazlarning mol hajmi.

Biror temperatura va bosim   da diffuziya koeffitsienti   ma’lum bo‘lsa,  va   dagi diffuziya koeffitsienti   quyidagi formula yordamida topilishi mumkin:



Temperaturasi   suyuqlikdagi diffuziya koeffitsientini ushbu formula orqali hisoblash mumkin:

bu yerda  dinamik qovushoqlik koeffitsienti.
Suvda erigan ba’zi moddalar uchun A koeffitsientning son qiymatlari:



Gazlar uchun

A=1,0

Etil spirti uchun

A=1,24

Metil spirti uchun

A=1,29

Sirka kislotasi uchun

A=1,27

B koeffitsientning son qiymatlari:





Suv uchun

B=4,7

Etil spirti uchun

B=2,0

Metil spirti uchun

B=2,0

Aseton uchun

B=1,15

Assotsiatsiyalanmagan suyuqliklar uchun

B=1,0

Ma’lum bir   temperaturada suyuqlikda erigan gazning diffuziya koeffitsienti ning diffuziya koeffitsienti   (  temperaturada) bilan bog‘liqligi ushbu tahminiy formula orqali ifodalanadi:



bu yerda  temperatura koeffitsienti va ushbu empirik tenglama yordamida aniqlanishi mumkin.

  temperaturadasuyuqlikning finamik qovushoqlik koeffitsienti,  .
Suvda erigan ayrim gazlarning diffuziya koeffitsientlari 3-jadvalda keltirilgan.

Download 9,85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish