Asosiy tayanch tushunchalar. Raqobat

Tabiiy monopoliya - korxonaning texnologik xususiyatlari sababli

mahsulotga boigan talabni qondirish raqobat mavjud boimagan

sharoitda samaraliroq amalga oshiriluvchi tovar bozorining holati.

Legal (qonuniy) monopoliya - qonuniy tarzda tashkil etiluvchi

monopolistik holat.

Sun’iy monopoliya - monopol foyda olish maqsadida tashkil etiluvchi

birlashmalaming shartli (tabiiy monopoliyalardan ajratib turish

uchun) nomi.

Kartel - ishtirokchilari ishlab chiqarish vositalari va mahsulotlariga

o‘z mulkiy egaligini saqlab qolib, Yaratilgan mahsulotlami sotish

esa kvota asosida amalga oshiriladigan bitta sanoat tarmogidagi bir

necha korxonalarning uyushmasi.

Sindikat - ishlab chiqarish vositalariga mulkchilik birlashma

ishtirokchilarining o‘zida saqlanib qolgani holda, ishlab chiqarilgan

mahsulotni sotish maxsus tashkil etilgan yagona savdo tashkiloti

orqali amalga oshiriluvchi, bir turdagi mahsulot ishlab chiqamvchi

bir necha korxonalarning birlashmasi.

Trest - ishlab chiqarish vositalari va tayyor mahsulotga birgalikdagi

mulkiy egalikni ta’minlovchi ishlab chiqaruvchilaming yuridik

shaxs ko‘rinishidagi birlashmasi.

Konsorsium - tadbirkorlaming yirik moliyaviy operatsiyalarini

birgalikda amalga oshirish maqsadida birlashuvi.

Konsern - rasmiy jihatdan mustaqil boigan, ko‘p tarmoqli korxonalar

(sanoat, savdo, transport va bank kabi turli soha korxonalari)

ning majmuini o‘z ichiga oluvchi birlashma.