Asosiy qoidalar 1-modda. Mehnatga oid munosabatlarni tartibga soluvchi normativ hujjatlar

16-modda. Xodimning asosiy mehnat huquqlari

O‘zbekiston  Respublikasining  Konstitutsiyasiga  muvofiq  har  bir  shaxs  mehnat  qilish,

erkin ish tanlash, haqqoniy mehnat shartlari asosida ishlash va qonunda belgilangan tartibda

ishsizlikdan himoyalanish huquqiga egadir.

Har bir xodim:

---

Oldingi tahrirga qarang.

o‘z  mehnati  uchun  qonun  hujjatlarida  Mehnatga  haq  to‘lash  yagona  tarif  setkasining

birinchi razryadi bo‘yicha belgilanganidan oz bo‘lmagan miqdorda haq olish;

 LexUZ sharhi

Qarang: mazkur Kodeksning 155-moddasi.

(16-moddaning  ikkinchi  qismi  ikkinchi  xatboshisi  O‘zbekiston  Respublikasining  2013-yil  30-

apreldagi O‘RQ-352-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 18-son, 233-modda)

muddatlari chegarasi belgilangan ish vaqtini o‘rnatish, bir qator kasblar va ishlar uchun

ish  kunini  qisqartirish,  har  haftalik  dam  olish  kunlari,  bayram  kunlari,  shuningdek  haq

to‘lanadigan yillik ta’tillar berish orqali ta’minlanadigan dam olish;

 LexUZ sharhi

Qarang: mazkur Kodeksning VII (“Ish vaqti”) va VIII boblari (“Dam olish vaqti”).

xavfsizlik va gigiyena talablariga javob beradigan sharoitlarda mehnat qilish;

 LexUZ sharhi

Qarang: mazkur Kodeksning 211-moddasi va O‘zbekiston Respublikasi “Mehnatni muhofaza qilish

to‘g‘risida”gi Qonuni 22-moddasining birinchi qismi.

kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish;

ish  bilan  bog‘liq  holda  sog‘lig‘iga  yoki  mol-mulkiga  yetkazilgan  zararning  o‘rnini

qoplash;

 LexUZ sharhi

Qarang:  mazkur  Kodeksning  XII  bobi  2-paragrafi  (“Xodimga  yetkazilgan  zarar  uchun  ish

beruvchining  moddiy  javobgarligi”),  O‘zbekiston  Respublikasi  “Mehnatni  muhofaza  qilish  to‘g‘risida”gi

Qonunining 33-moddasi hamda O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2003-yil 19-dekabrdagi 18-

sonli “Mehnat vazifalarini bajarishi munosabati bilan xodimning hayoti va sog‘lig‘iga yetkazilgan zararni

qoplashga oid nizolar bo‘yicha sud amaliyoti haqida”gi qarori.

kasaba  uyushmalariga  hamda  xodimlar  va  mehnat  jamoalarining  manfaatlarini  ifoda

etuvchi boshqa tashkilotlarga birlashish;

 LexUZ sharhi

Qarang:  mazkur  Kodeksning  21,  22,  23-moddalari  va  O‘zbekiston  Respublikasining  “Kasaba

uyushmalari, ularning huquqlari va faoliyatining kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni.

qariganda,  mehnat  qobiliyatini  yo‘qotganda,  boquvchisidan  mahrum  bo‘lganda  va

qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’minot olish;

 LexUZ sharhi

Qarang:  mazkur  Kodeksning  XVI  bobi  (“Davlat  ijtimoiy  sug‘urtasi”),  shuningdek  O‘zbekiston

Respublikasining “Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida”gi Qonuni.

o‘zining  mehnat  huquqlarini  himoya  qilish,  shu  jumladan  sud  orqali  himoya  qilish  va

malakali yuridik yordam olish;

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik protsessual kodeksi II bo‘limining 2-kichik bo‘limi

(“Da’vo  ishini  yuritish”),  Idoraviy  mansubligi,  mulkchilik  va  xo‘jalik  yuritish  shakllaridan  qat’i  nazar,

korxona, muassasa, tashkilot ichki mehnat tartibining namunaviy qoidalarining 5.1-bandi (ro‘yxat raqami:

746, 14.06.1999-y.).

jamoalarga doir mehnat nizolarida o‘z manfaatlarini quvvatlash huquqiga egadir.

 LexUZ sharhi

Qarang: mazkur Kodeksning 281-moddasi.