Asosiy muftalar va reduktorlar. Kotarish va bosim mehanizmlari. Reversiv mehanizmlarni turkumlash va ularning tuzilishi bilan tanishish

Muftalar:


Friktsion muftalar

Boshqariladigan ulovchi muftalar sifatida friktsion muftalardan ko’proq foydalaniladi.

Friktsion muftalar ish sirtlarining shakliga ko’ra 3 guruxga bo’linadi:

1. 
   diskli muftalar (ish sirti tekisligi):
   
2. 
   konussimon muftalar ( ish sirti konussimonligi)
   

kolodkali, lentali va boshqa muftalar (ish sirti tsilindr shaklida).

1.Dvigateldan ishchi mashinaga burchak tezlikni kamaytirib beruvchi mexanizm reduktor deyiladi. U tishli va chervyakli uzatmadan tashkil topgan bo’lib, alohida korpusga joylashtirilgan.

Reduktorlar xalq xo’jaligining va mashinasozlikning barcha tarmoqlarida keng ishlatiladi. Shuning uchun ularning kinematik sxemasi va konstruktsiyasi har xil. Reduktorlar tsilindrik va konussimon tishli g’ildirakdan ham chervyak juftligidan iborat bo’ladi. Tishli g’ildiralar to’g’ri, qiyshiq, aylana va shevron tishli bo’ladi.

Reduktorlarning quyidagi turlari mavjud:

1.Uzatish turiga qarab:

1. 
   tsilindrik tishli
   
2. 
   konussimon tishli
   

v) chervyak tishli

g) konussimon- tsilindrik 2. Pog’onalar soniga qarab:

1. 
   bir pog’onali.
   
2. 
   ikki pog’onali
   

v) uch pog’onali va x.k

3. Val va tishli g’ildirakning joylashishiga qarab:

1. 
   gorizontal
   
2. 
   vertikal
   

3. 
   
   
4. 
   2. Tishli reduktorlar katta quvvatni uzata olishi, uzoq muddat ishlashi, tayyorlanishi oddiyligi va unga xizmat ko’rsatish osonligi tufayli ko’p tarqalgan. Uzatishlar soni u≤6,3 bo’lsa bir pog’onali reduktorlar qo’llaniladi. Mashinasozlikda uzatishlar soni u≤ 40 bo’lgan ikki pog’onali reduktorlar ko’proq qo’llaniladi.
   
5. 
   Uzatishlar soni u≤400 bo’lganda uch pog’onali reduktorlar qo’llaniladi.
   
6. 
   Ikki pog’onali reduktorlardan pog’onalari ketma-ket joylashgan reduktorlar ko’proq tarqalgan, sababi uning konstruktsiyasi oddiy. Bu reduktorning asosiy kamchligi – tayanchga nisbatan g’ildirakning nosimmetrik joylashganligidan tish uzunligi bo’yicha kuchlanishning har xil taqsimlanganligidir. Tishli g’ildirakning ish sharoitini yaxshilash uchun qo’shilgan pog’onali reduktorlardan foydalaniladi. Bunday reduktorlarda g’ildirak simmetrik joylashganligidan kuchlar Tish uzunligi bo’yicha tekis taqsimlangan.
   
7. 
   Reduktor korpusining uzunligini kamaytirish maqsadida o’qdosh reduktorlardan foydalaniladi.
   
8. 
   Kirish va chiqish vallari o’zaro perpendikulyar joylashsa, bir pog’onali konussimon reduktorlardan foydalaniladi, agarda uzatishlar soni u≤6,3 bo’lsa, agarda uzatishlar soni katta bo’lsa, konussimon – tsilindrik reduktorlardan foydalaniladi.
   
9. 
   3.Chervyakli reduktorlardan uzatishlar soni u = 8 ÷ 80 bo’lgan bir pog’onali reduktorlar keng tarqalgan.
   
10. 
    Uzatishlar soni katta bo’lgan xollarda kombinatsiyalashgan chervyak –tsilindrli yoki ikki pog’onali chervyakli reduktorlar qo’llaniladi. Reduktorda chervyak g’ildirakning tagida, ustida va yonida joylashishi mumkin. Chervyakning yonlama joylashishi vertikal val podshipnigining moylanishini qiyinlashtiradi.