Asosiy fotometrik kattaliklar va ularning birliklari Reja: Asosiy tushunchalar

Xalqaro kelishuv bo‘yicha 1948 yil 1 yanvarda yorug‘likning qayta tiklanuvchi yangi etaloni kiritilgan bo‘lib, u toza platinaning qotish temperaturasida (2046,6 K) qo‘llaniladigan absolyut qora jism ko‘rinishida yasalgan. Rossiyada bunday etalon metallurgiya ilmiy tekshirish instituti fotometriya laboratoriyasida yasalgan.

Yorug‘lik kuchi birligi kandela (kd). Hozir tilga olingan yorug‘lik etalonining yuzidan normal yo‘nalishda chiqayotgan yorug‘lik kuchining qismiga teng. Oldin yorug‘lik kuchining birligi sham bulib, u 1,005 kd ga teng edi.

Yorug‘lik oqimi birligi lyumen (лм) u 1 kd li yorug‘lik manbaining 1 steradian fazoviy burchak ichiga yuboradigan oqimidir. Agar manbaning har qanday yo‘nalishi bo‘yicha yorug‘lik kuchi 1 kd ga teng bo‘lsa, u holda manba 4 лм=12,5 лм ga teng to‘la yorug‘lik oqimi beradi. Yangi yorug‘lik etaloni normal yo‘nalish bo‘yicha 1 sm² dan 60 лм/ср ga teng oqim beradi.

Yoritilganlik birligi lyuks (лк) bo‘lib, u 1 m² yuzaga tekis taqsimlangan 1 лм oqimga mos keladigan yoritilganlikdir:

1 лк =1 лм/1м² .

Shunday qilib 1 лк - markazida barcha tomonga tekis nurlanadigan 1 kd li manba joylashgan va radiusi 1 m bo‘lgan shar sirtida hosil qilinadigan yoritilganlikdir.

Yorituvchanlik xuddi yoritilganlik kabi лм/м² hisobida ifodalanadi. Biroq bu yerda bu kattalik olinayotgan oqimga emas, balki chiqayotgan oqimga tegishli.