Асосий воситаларнинг xолати ва улардан фойдаланишни таxлили

Фирмада асосий воситаларнинг уртача йиллик киймати 1567 минг сумга усган. Бу усиш иккита омил таъсирида узгарган:

• Фирмада асосий воситаларнинг уртача йиллик киймати 1567 минг сумга усган. Бу усиш иккита омил таъсирида узгарган:
• а) ишчилар сонининг узгариши кисобига;
• - 11 х 127 = -1397 минг сум.
• б) битта ходимга тугри келадиган асосий воситаларнинг йиллик кийматининг узгариши кисобига;
• 5.5 х 536 = 2948 минг сум.
• в) Икки омил йигиндиси,
• - 1397 + 2948 = 1551 минг сум. Яклитлаш кисобига фарк 1567 - 1551 = 16 минг сум булган.

• Asosiy vositalardan foydalanish samaradorligini umumiy tavsiflashda fond qaytimi, fond sig’imi, fondlar rentabelligi, mahsulotlar o’sishining bir so’miga to’g’ri keladigan solishtirma kapital qo’yilmalar kabi ko’rsatkichlardan foydalaniladi. Shuningdek, mahsulot ishlab chiqarish hajmi o’zgarishi natijasida yuzaga keluvchi nisbiy iqtisod (qo’shimcha ehtiyoj) ham hisoblanadi.
• Fond qaytimi – asosiy ishlab chiqarish fondlarining 1 so’m (1000 so’m)iga to’g’ri keladigan bir yilda (yoki boshqa davr) ishlab chiqarilgan mahsulot hajmidir. Uni quyidagi formula bilan ifodalash mumkin:

• Bu erda: Fq – fond qaytimi;
• Q – ulgurji narxlardagi mahsulotlar (ish, xizmat) hajmi;
• Af – asosiy ishlab chiqarish fondlarining o’rtacha yillik qiymati.

• Mablag’lardan samarali foydalanishning boshqa ko’rsatkichi fond sig’imi hisoblanib, u asosiy vositalar o’rtacha qiymatini mahsulot ishlab chiqarish hajmiga nisbati bilan aniqlanadi (fond qaytimiga teskari ko’rsatkich)

• Fond qaytimi, fond bilan qurollanganlik va mehnat unumdorligi ko’rsatkichlari o’rtasidagi o’zaro aloqani kuzatish uchun fond qaytimi formulasini hosil qilish lozim (surat va maxraj xodimlar soniga bo’linadi):

• Bu erda,
• Q – mahsulot (ish, xizmat) hajmi;
• Av – asosiy ishlab chiqarish fondlarining o’rtacha qiymati;
• Xs – xodimlar soni;
• Mu – mehnat unumdorligi;
• Fqur – fond bilan qurollanganlik.