Асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар

 
(ШД) 
кўрсаткичи ҳам қўланилади. 
ШД = СМД –ИСА (Ижтимоий суғурта ажратмалари) + Т (билвосита 
солиқлар) + (Р1.1) корпорация фойдасига солиқлар) + Р1.3 (Корпорацияларнинг 
тақсимланмаган фойдаси + бизнеснинг фоиз даромадлари] +трансферт 
тўловлари (TR)+ фоизлар кўринишида олинган шахсий даромад 
Фоизлар кўринишида аҳоли олган даромадга давлат қарзлари бўйича 
олинган фоиз даромадлари ҳам киритилади.
Шахсий даромаддан аҳоли тўлайдиган даромад солиғи, мулк солиғи ва 
айрим 
носолиқ 
тўловларини 
айириб 
ташлаб 
шахсий 
тасарруфдагидаромад(ШТД) 
кўрсаткичи топилади.
ШТД 
уй хўжаликлари томонидан 
истеъмол (C) 
ва 
жамғариш (S) 
учун 
ишлатилади. 

---

ШТД=C +S
Макроиқтисодий таҳлилда уй хўжаликларининг ШТД ва Ялпи миллий 
тасарруфдаги даромад (ЯМТД) кўрсаткичлари ўзаро фарқланади. 
ЯМТД= ЯМД + Хориждан олинган соф трансфертлар 
 
Хориждан олинган соф трансфертлар = Мамлакат ташқарисидан 
олинган трансфертлар – Мамлакатдан ташқарига берилган трансфертлар
) 
Ялпи миллий тасарруфидаги даромад якуний истеъмол ва миллий 
жамғармиш учун ишлатилади. 
ЯМТД= Якуний истеъмол +Миллий жамғармалар 
Якуний истеъмол уй хўжаликларининг истеъмол харажатларидан ташқари 
ҳукуматнинг истеъмолга харажатларини ҳам ўз ичига олади.
Иқтисодиётда мавжуд бўлган инфляция жараёнлари ЯИМни ҳисоблашни 
қийинлаштиради. Бу кўрсаткич динамикаси бир вақтнинг ўзида ишлаб 
чиқарилаётган маҳсулотлар миқдор ва баҳо даражаларининг ўзгаришини 
ифодалайди. Бу шуни билдирадики, ЯИМ миқдорига бир вақтнинг ўзида ҳам 
ишлаб чиқарилаётган маҳсулотларнинг физик ҳажми, ҳам баҳо даражаcи 
ўзгариши таъсир кўрсатади. 
Иқтисодиётда доимий инфляция жараёнининг мавжудлиги макроиқтисодий 
кўрсаткичларни таққослама баҳоларда ҳисоблашни зарур этиб қўяди. Чунки, 
инфляция иқтисодиётнинг реал ҳолатини бузиб кўрсатади. Иқтисодиётни таҳлил 
қилиш, муаммоларни аниқлаш ҳамда бошқарув қарорларини қабул қилишни 
қийинлаштиради. Бу вазифани бажариш учун жорий баҳоларда ҳисобланган 
номинал кўрсаткичлардан эмас, балки таққослама (базис) баҳоларда ҳисобланган 
реал кўрсаткичлардан фойдаланиш зарур. Айрим ягона фирмадан фарқли ўлароқ 
миллий иқтисодиётда жуда кўп сонли товарлар ва хизматлар ишлаб чиқарилиши 
сабабли уларнинг барчасини бир варакайига таққослама баҳоларда ҳисоблаш 
қийин. Шу туфайли ЯИМ таркибида катта улушни ташкил этган энг муҳим 
товарлар ва хизматлар баҳосининг ўзгариши коэффициенти ( баҳолар индекси) 
ҳисоблаб топилиб олинган натижа бутун миллий иқтисодиёт учун тадбиқ 
этилади. 
Баҳолариндексиниёки инфляция даражасини ҳисоблаш учун: 
- дефлятор (Пааше индекси); 
- истеъмол нархлари индекси (Ласпейрес индекси); 
- саноат ишлаб чиқариш баҳолари индекслари ҳисобланиши лозим. 
Дефлятор кўрсаткичи қуйидаги формула билан ҳисоблаганади: