Асосий жараёнларнинг турлари. Гидромеханик, иссиқлик ва моддалар алмашуви жараёнларининг бирликлари. Ўхшашлик назарияси асослари. Физик катталикларнинг ўлчов тизимлари



Download 260,5 Kb.
bet9/13
Sana18.04.2023
Hajmi260,5 Kb.
#929971
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
1-маъруза КТЖваК 1-кисм

Ўлчов бирликлар таҳлил усули

Мурракаб жараёнларни ўрганиш пайтида, масалан, ҳаракатдаги суюқликда иссиқлик алмашиниш даврида ҳар доим ҳам жараённи тўлиқ ифодаловчи дифференциал тенглама тузиб бўлмайди ва бир хиллик шартларини ифодалаш қийин. Шунинг учун, бундай ҳолларга ўхшашлик назариясини ҳам қўллаб бўлмайди.


Лекин, критериал тенгламалар келтириб чиқариш учун жараёнга таъсир этувчи асосий физик катталиклар тажриба натижасида аниқланган бўлса, ўлчов бирликлар таҳлили усулини қўллаш мумкин.
Дарси – Вейсбах тенгламаси мисолида критериал тенгламалар келтириб чиқаришда ўлчов бирликлар таҳлили усулини кўриб чиқамиз.
Трубалар ичида суюқлик ҳаракати жараёнини тажрибавий ўрганиш натижасида, босимлар йўқотилиши труба диаметри ва узунлиги, зичлик, қовушоқлик ва суюқлик тезлигига боғлиқлиги аниқланади.
Умумий кўринишда функционал боғлиқлик қуйидагича ёзилади: p=f(d,l,,,w). Ҳамма параметрларнинг ўлчов бирликлари битта системада ифодаланиши шарт.
Юқорида функционал боғлиқликка 6 та катталик (n=6) киради. Улар СИ системасида қуйидаги ўлчов бирликларга эга:
















Ушбу ўлчов бирликларни тузишда 3 та бирламчи ўлчов бирлиги ишлатилган (m=3): м, с, кг. Демак, Бекингем теоремасига биноан, функционал боғлиқликни критериал тенглама кўринишига келтириш мумкин. Унда, n - m =6-3=3 та ўхшашлик критерийси бўлади.
Умумий функционал боғлиқликни даражали функция кўринишида ёзамиз:


(1.12)

Ушбу катталикларни ўлчов бирликлар формулалари билан алмаштирамиз:





Қавсларни очсак, қуйидаги кўринишни оламиз:





ўлчов бирлиги бир хил символларнинг даража кўрсаткичларини тенглаштириб 5 та номаълумли 3 та тенглама ҳосил қиламиз:




(1.13)

(1.13)нинг 2 – тенгламасидан с=1-е, учинчисидан- k=2-e ларни топамиз. Олинган c ва k ларнинг қийматини (1.13) тенгламага қўйсак, а = -в - е эканлигини аниқлаймиз.


Олинган а, с ва k ларни дастлабки (1.11) тенгламага қўйиб, қуйидаги кўринишга эга бўламиз:

Даража кўрсаткичларини гуруҳлаймиз ва қуйидаги кўринишдаги критериал тенгламани оламиз:


(1.14)

(1.14) тенгламадаги ўзгармас А, b ва c лар тажриба асосида топилади.



Download 260,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish