Asosida ma’lumotlar bazasini

1. 
   laboratoriya ishi
   

Mavzu: SQL Server muhitida “Mohiyataloqa” modeli asosida ma’lumotlar bazasini yaratish
Ishdan maqsad. Informatsion ma’lumot bazasini modelini ishlab chiqish uchun predmet sohani tekshirish bo‘yicha ko‘nikmalarni egallash.
Nazariyqism
Keng ma’noda Ma’lumotlar bazasi (MB) –deganda real dunyoning konkret ob’ektlari haqidagi ma’lumotlar to‘plamini tushinish mumkin. Lekin ma’lumotlar xajmi oshib borishi bilan bu masalalarni xal etish murakkablashadi. Yuzaga kelgan muammo ob’ekt va ma’lumotlarni strukturalash, ya’ni tizimga solish yo‘li bilan xal qilinadi.
Ob’ekt-bu mavjud va farqlanishi mumkin bo‘lgan narsadir. Ob’ektlarga tegishli bir qator ma’lumotlar borki, ularning to‘plami MB bo‘ladi. Masalan, xar bir akademik-litsey yoki kasb-hunar kolleji- bu ob’ektlar bo‘lsa, ulardagi o‘quvchilar haqidagi ma’lumotlar to‘plami MB ga misol bo‘ladi.
Sub’ekt –bu ma’lumotlar bazasiga murojaat qiluvchi yoki undan foydalanuvchi shaxs hisoblanadi.
MB ni yaratish jarayonida, foydalanuvchi ma’lumotlarni turli belgilar bo‘yicha tartiblashga va belgilarning turli birikmalari bo‘yicha zarur
ma’lumotlarni (tanlanmani) tez topish uchun imkoniyatlar yaratilishiga harakat qiladi. Bu ishlarni ma’lumotlar strukturalangan (tuzilmalangan) bo‘lgandagina bajarish mumkin.
Strukturalash-bu ob’ektlar va ma’lumotlarning o‘zaro bog‘lanishi tasvirlash usullari haqidagi kelishuvni kiritishdir.
Misol PS. " Tibbiyot birlashmasi ma'lumotlar bazasini loyihalash va ishlab chiqish predmet sohasi.

JIHOZ	ID NOMI BANDLIK SOZLIGI
XODIMLAR	ID NAME LASTNAME SHARIF SPECIALITY MALUMOTI TELRAQAM ADRESS MAOSH
DORI	ID NOMI MUDDATI TURI KASALLIK
DISRICTS	ID NAME REGION
REGIONS	ID NAME
NAVBATCHI	ID TIME

“Mohiyat - aloqa” modeli, predmet sohani tashkil qiluvchi uchta asosiy komponentlardan foydalanib quriladi: mohiyat, atribut, aloqa. Konstruktiv elementlar tarkibida “VAQT” tashkil etuvchisi oshkormas holda ishtirok etishi mumkin. Modelda vaqt, yil, sana va shunga uxshash atributlar tasvirlanadi.

“Aloqa”modelini qurishda moxiyat mavjud jarayonni yoki xodisani, ob’ektni abstraksiyasi sifatida keladi. Atribut birorta qiymatlar tuplamidan qiymat qabul qiluvchi, nomli xarakteristika bilan tasvirlanadi.
“Mohiyat - aloqa” modelidagi aloqalarga, ikki moxiyat o‘rtasidagi har qanday aloqa toifalariga xos munosabatlarni qo‘yish kerak.
Loyiha haqidagi informatsiya diagramma ko‘rinishida rasmiylashtiriladi, buning uchun quyidagi belgilar kiritiladi:

• 
  Moxiyat toifasi–to‘rtburchaklar;
  
• 
  atribut- ovallar, ular mos mohiyatlar bilan yo‘nalishsiz qirralar bilan bog‘lanadi;
  
• 
  aloqalar (munosabatlar)- romblar, ular moxiyat toifalari bilan yunalishsiz qirralar bilan bog‘lanadi,binar bog‘lanishlarda esa yo‘nalishli qirralar bilan bog‘lanadi;
  

Predmet sohani (PS)haqida to’la ma’lumotga ega bo’lish uchun, uni etarlicha tekshirish zarur va ular avvalgisini to‘ldiradigan lokal modellar qurish kerak. So‘ngra lokal modellar birlashtirilib, PS haqida bir butun kompozitsion tasvirga ega bo‘lamiz.
Misol: