Aslanova nozima hakimovna maktabga tayyorlov guruhi bolalarida matematik tasavvurlarni rivojlantirishning metodik asoslari

amaliy maqsadlar bolalarning

nazariyani amaliyotga bog‘lay olishidan, ya’ni olingan bilimlarni  hayotiy

masalalarni  hal  qilishga qo‘llashda foydalanadilar. Bolalar bog‘chadao‘rgangan

to‘plam  va  son,  kattalik  (miqdor)larning  bir-biriga  nisbati,  eng  oddiy geometrik

shakllar  haqidagi  boshlang‘ich  tasavvurga  ega  bo‘ladilar,  joy  va vaqtni  bilishni

o‘rganadilar va olgan  bilimlarini  o‘zlarining kundalik  mehnat  va  o‘yin

faoliyatida, maishiy  hayotda  uchraydigan matematikaga  doir  savol  va  masalalarni

hal  qilishga  tatbiq  eta  bilish malakalarini hosil qilish kerak. Bu ishlar nafaqat

maktabgacha ta’lim muassasalarida, balki, oilada, tevarak-atrof bilan muloqot

qilishda ham amalga oshadi. Bunday vaqtda bolaga aynan matematik mazmundagi

savollar berish va u savollarga javoblar olish, noto‘g‘ri berilgan javoblarni izohlash

va aslida to‘g‘risi qayday bo‘lishini isbotlab berish maqsadga muvofiq. Shunda

matematik bilimlar asosidagi amaliy maqsadlar to‘laligicha amalga oshiriladi.

 O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligining 2018 yil 7

iyuldagi 4-sonli hay’at yig‘ilishi qarori bilan tasdiqlangan “Ilk qadam” dasturi

---

asosida bilish jarayonining rivojlanishi sohasidagi o‘quv-tarbiyaviy faoliyat yakuniga

yetganidan so‘ng 6-7 yoshli bola:

· bilim olishga faol qiziqishni namoyon etishi;

· o‘quv va hayotiy faoliyat uchun axborotni mustaqil ravishda topishi va undan

foydalanishi;

· predmetlar, voqealar va ko‘rinishlar o‘rtasidagi oddiy aloqalarni tushunib, ularni

yaxlit bir butunlik sifatida idrok qilishi;

· raqamlar, hisob-kitobni bilishi va ularni hayotda qo‘llay olishi;

· makon, shakl va vaqtga mos ravishda ish tutishi;

· elementar matematik hisoblashlarni amalga oshira olishi;

· atrof-muhitdagi voqea-hodisalar va ko‘rinishlarni kuzatishi hamda tadqiq qilishi;

· atrof-muhitga nisbatan ehtiyotkorona va g‘amxo‘r munosabatni namoyon eta

olishi kerak.

O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirining Maktabgacha ta’lim

vazirligining 2018 yil 18 iyundagi 1-mh sonli “Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar

rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablari”ga asosan, quyidagi vazifalar belgilandi:

-

maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishi, ta’lim-tarbiyasi mazmuni va sifatiga

qo‘yiladigan talablarni belgilash;

-

milliy, umuminsoniy va ma’naviy qadriyatlar asosida bolalarga ta’lim-tarbiya berish,

rivojlantirishning samarali shakllari va usullarini joriy etish;

-

ta’lim-tarbiyajarayoniga

pedagogik

vazamonaviyaxborot-kommunikatsiya

texnologiyalarini joriy etish;

-

kadrlarni maqsadli va sifatli tayyorlash uchun ta’lim, fan va ishlab chiqarishning

samarali integratsiyasini ta’minlash.

Davlat talablari quyidagi tamoyillar asosida tatbiq etiladi:

-

bolaning  noyobligi;

-

«Men» konsepsiyasi va shaxsiy ta’limini yaratishda bolaning faol roli;

-

Bolaning huquqlarini himoya qilish va ta’minlashning muhimligi;

-

bola ta’limi va rivojlanishida kattalarning asosiy roli;

-

bolalar rivojlanishida individual farqlanishlar mavjudligi sababli, har bir bolaga

moslashuvchan bo‘lib, individual variativlik asosida yondashish.

Davlat talablari tug‘ilgandan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalarning beshta asosiy

rivojlanish sohalariga bo‘lingan. Har bir rivojlanish sohasi o‘z o‘rnida kichik

sohalarga bo‘lingan bo‘lib, ular har bir yosh guruhiga mos bir nechta talablardan

(kutilayotgan rivojlanish ko‘rsatkichlaridan) iborat.

 Davlat talablari bolaning quyidagi rivojlanish sohalari bo‘yicha belgilanadi:

---

-

jismoniy rivojlanish va sog‘lom turmush tarzining shakllanishi;

-

ijtimoiy-hissiy rivojlanish;

-

nutq, muloqot, o‘qish va yozish malakalari;

-

bilish jarayonini rivojlanishi;

-

ijodiy rivojlanish.

«Bilish jarayonining rivojlanishi» sohasi quyidagi kichik sohalarga bo‘linadi:

-

intellektual-anglashmalakalari;

-

elementar matematik malakalar;

-

tadqiqiy -bilishvasamaralirefleksivfaoliyat.