Asl metallar ishlab chiqarish texnologiyasi

Italiyalik M.Djua Kimyo tarixini beshta katta davrga bo’lishni taklif qilgan.

1-Davr: Kimyoning alkimyodan avvalgi davri-AMALIY KIMYO davri

Madaniyat paydo bo’lgandan boshlab IV asrga qadar davom etgan.

Xomashyolardan Cu, bronza, Fe, Shisha, bo’yoq va b.

“KIMYO” – arab tilida “QORA”

“KIMYO” – yunchada “ASL METALLAR ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYASI”

Miloddan avvalgi V asrlarda Levkipp va Demokrit- Barcha narsalar bo’linmas kichik zarrachalar “ATOM”lardan tashkil topkan deya bayon qilgan.

Abu Ali ibn Sino- Kimyoviy bilimlar oddiy moddalardan Oltin olishga emas Dorivor birikmalar olishga xizmat qilish kerak deb yozgan.

Abu Rayxon Beruniy- “Qimmat baho toshlarni bilib olish bo’yicha ma’lumotlar to’plami” risolasini yozib qoldirgan

2-Davr: Al-Kimyo: IV- XVI asrga qadar davom etadi.

ELEKSIR VA ALKAGEST ni izlashgan.

Al-Kimyo davri yutuqlari:

1. Moddalarni tozalash usullari: FILTRLASH, BUG”LATISH, CHO’G’LANTIRISH, ERITISH, ERITTUVCHIDAN BOSHQA ERITUVCHIGA O’TKAZISH, HNO₃, HCl, H₂SO₄, H₃PO₄­, CHINNI ham kashf qilishgan.

3-Davr: Kimyoviy bilimlarning birlashish davri- XVI –XVIII asrlarni o’z ichiga oladi.

Yatro kimyosi (Tibbiyot kimyosi)

Pnevmatik kimyosi (Gazlar kimyosi)

Flogiston nazariyasi (M.V.Lomonosov)

Yonish haqidagi kislorod nazariyasi (A.L.Lavuaze)- Massaning saqlanish qonuni

T.Paratsels- Yatro kimyoga asos solganlardan biri

G.Agrikola- Metallar va metalrugiya sohasi rivojiga hissa qo’shgan.

Gazlar ustida turli amallar bajarishlar amalga oshirildi.

R.Boyl- Ximik-Skeptik asarida “ELEMENT” tushunchasiga to’g’ri ta’rif berdi.

“Murakkab moddalar parchalanganda hosil bo’ladigan oddiy moddalarni ELEMENT ”deb atadi.

4-Davr- Miqdoriy qonunlar davri- J.Prust va K.Bertolle

Tarkibiy doimiylik qonuni kashf qilindi.

Anorganik moddalarni sinflarga ajratish

J.Daltonning atomistic nazariyasi

Avagadroning Molekulyar nazariyasi

Konissaroning atom islohati

A.Butlerovning- 1861-yilda Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi

D.Mendeleevning -1869-yilda Davriy qonuni

5- Davr- Kimyoning hozirgi zamon davri- OLTIN DAVR

XIX asrning 60-yillaridan to hozirgacha

Davriy sistemasi, Stereokimyo nazariyasi, Atom tuzilish nazariyasi, Kimyoviy bog’lanish, Valentlik, va h.