Ashyoshunosligi

Rangîï toidirgichlar
sifatida tabiiy shag'al, chaqiqtosh (sheben) 
yoki yirik qizil qum, pushti yoki kulrang granit, oq, qora, qizii 
yoki boshqa rangli marmarlar, pegmatit yoki boshqalar ishlatiladi. 
Undan tashqari, bezakli toMdirgichiar sifatida sopol siniqlari yoki 
shisha maydasi ham ishlatiladi.
Hozirgi paytda loy yoki boshqa xomashyoga rang berish, graviy 
va otilib chiqqan tog‘ jinslari toshqolini glazurlash yo‘li bilan kerakîi 
rangdagi va teksturaga mos maxsus bezakli to ‘ldirgichlarni ham 
olish mumkin.
Bezakli betonda mayda toldirgich sifatida maydalangan tabiiy 
toza kvars ham ko‘p ishlatiladi. Rangli sement bilan ishlatiladigan 
qumning ichidan elakda (0,14 dan 0,315 mm li) mayda zarrachalari
315

---

ajratiladi. Chunki bunday kukun qum sementning rangining 
tiniqligi va yorqinJigini pasaytiradi.
Bezakli betonda ishlatiiadigan to ‘ldirgich!arga asosiy talab, bu 
uning sement toshi bilan mustahkam yopishishi va atrof-muhit 
sharoitlariga chidamli bolishidir.
Maxsus bocyoqlar va qo‘shilmalami qo‘shish yo‘li bilan ham 
hozirgi paytda g‘isht, marmar yoki granit, hattoki. shisha singari 
ko£rinishidagi yuzani olish mumkin.
Binoning ichki xonalarda ishlatiiadigan rangü béton qorishmaga 
sifatü qo‘shilmalar qo‘shib, haqiqiy tabiiy toshdan ajratib bo‘lmay- 
digan bezak berishi mumkin.
Hozirigi kunda asosiy 
b o ‘y o q q a , 
ya’ni tabiiy va sintetik ternir 
oksidli (qora, qizil, sariq va jigar rangîi) pigmentlarga ko‘plab 
talab qo‘yilmoqda.
Qizil bezakh béton uchun sement og‘irligidan — 4%, qoralari 
uchun — 5%, sariqlari uchun esa 7-8% ternir oksidlari qo‘shiladi.
Bezakli béton buyumlarining yangi turlami ishlab chiqarish 
yo‘lga qo'yilmoqda, jumladan, Vengriyada 
yorug‘lik o‘tkazadigan