Shisha va shisha buyumlarni tayyorlash texnologiyasi.
Shisha
ishlab chiqarishning asosiy texnologik bosqichlari
quyidagilardan
iborat:
— xomashyolar quritiladi, tuyiladi va aralashtirilgan unsimon
tarkibiy qismlar (shixta) olinadi;
— shisha qorishmasini tayyorlashda, tarkibidagi moddalar
îniqdori me’yorlashtiriladi;
— maxsus
xumdonlarda shisha eritiladi;
— yumshagan shisha bo‘tqasini maxsus qozonlarda 1500°C
gacha eritiladi va qoliplanadi;
— qo‘shimcha texnologik jarayonlar: pardoz berish, silliqlash,
chiniqtirish.
Shisha bo‘tqasining tiniq bo‘lishi va uni bir jinsli (gomogenlash)
holatga keltirish maqsadida harorat 1600°C gacha ko‘tariladi.
Shisha bo'tqasi biroz suyuqlashadi undagi havo pufakchalari chiqib,
bir jinsli tiniq holatga o‘tadi va toblanadi.
Shisha bo‘tqasini qoliplash besh
xil usulda olib boriladi: so‘rish,
quyish, chig'irlash (prokat),
zichlash
va puflash. Oyna taxtalarini qolip-
lashda shisha eritmasi ustida suzib
yuradigan qayiqsimon uskuna shisha
bo‘tqasini lenta singari tik
(10.1-
rasm)
holatda so‘radi
va kerakli
o‘lchamlarda kesiladi.
Zamonaviy usulga ko‘ra, shisha
eritma suyuq qalayning tekis yuzasiga
quyiladi kevin chigVirlanadi (pro-
katka) (10.2-rasm) va kerakli qalin-
likda shisha taxta(list)lari kesib par-
dozlanadi. Bu usulning afzalligi shun-
daki, bunda shisha bo‘tqasini qolip-
10.1-rasm.
Qayiqsimoa so'rish uskunasida shisha ishlab chiqarish:
/ —
shishani kerakli o ‘Ichamlarda kesish; 2 — shisha bo ‘laklarini kesish;
3 — shishani kerakli qalinlikkacha o ‘qlog‘lar bilan ezish; 4
—
shisha massasini
so'ruvchi uskuna; 5 — sovitish; 6
—
shishani ezish;
7 —
shisha massasi.
204
la,sli jarayoni suyuq qalay eritmasi ustida olib boriladi. Qalay
* *
1 1
1
1
nasi yuzasida qoliplangan shisha taxtaning sirti tekis boladi,
uni qaytadan siHiqlash kerak bo‘lmaydi
(10.2-rasm).
Oddiy shishalarga qaraganda 4—8 barobar yuqori mustahkam
shisha buyumni oiish kerak bo‘Isa, shisha bo‘tqasi yuqori haroratda
(|i/,dirilib, jadal sur’at da sovitiiadi. Qurilish shishasini ishlab
< liiqarishda asosiy xomashyo sifatida tarkibida temir oksilari kam
boMgan
kvars qumi, soda yold natriy sulfat, potash, ohaktosh
yoki bo‘r ishlatiladi. Eritish oldidan xomashyoga 15—20% shisha
kukuni qo‘shiladi.
10.2-rasm.
SSiistsa massani suyiiq qalay eritmasida qolipiash.
I — shisha massani so ‘rish; 2 — shiber; 3
—
shisha massa; 4
—
navo;
5 — basseyn; 6 — qalay; 7 — sovitish; 8
—
o ‘qlog‘; 9
—
Do'stlaringiz bilan baham: