Ashyoshunosligi

5.5. Plasimassalarning estetik xossalari
Pardozbop bezakli ashyolarning estetik xossalari to ‘g‘risida 
oldingi bobda batafsil ma’lumotlar berilgan. Pardozbop plastmassa 
ashyo va buyumlar turli rang (bir rangli yoki ko‘p rangli) va 
tuslarda bo‘lishi mumkin. Jumladan, lok-bo‘yoq bilan pardoz 
berilganda yuzadagi qoplama fakturasining yaitiroqligi bo‘yicha
6 kategoriyaga boiinadi: yuqori jiloli (yaitiroqligi 60% dan katta), 
jiloli (yaitiroqligi 59—40%), yarim jiloli (39—25%), yarim jilosiz 
(24—10%), jilosiz (9—3%), va xira jilosiz (3% dan kam).
Plastmassalaming estetik xossalari ulaming tuzilishi, tarkibi 
va ishlatilish sohasiga bogliq. Ko‘p qatlamli polivinilxlorid linoleu - 
mining ustki qatlami qo£shilmasiz 0,6 mm qalinlikdagi, nur 
qaytaruvchi polivinilxlorid yupqa pardadan, uning orqa tomoni 
ko‘p rangli tasvirdan, quyi yuzasi esa qalin qatlama lipolivinilxlorid 
yupqa pardadan iborat. Tkkala yupqa parda ham ekstmziya 
uslubida maxsus kalandrda tayyorlanadi. Rangli tasvir ishqa- 
lanishga chidamli yupqa parda orqali ko‘rinadi. Yuza qatiam 
qalinligi 0,8—1 mm bo‘lgan relindan bitta rangli yoki ko‘p rangli 
ko£rinishlarda olinadi.
5.6. Pol yuzalariui qoplasMa sshlatiiadigan
polimeriar
Linoleum —
bir yoki ikki qatlamli o‘rama ashyo. Ustki qatlami 
plastmassadan, ostkisi dag‘al gazlama, namat, maxsus karton va 
boshqa ashyolardan ishlangan bo‘ladi. Respublikamizda gliftal 
polivinilxlorid, koloksilin va rezina linoleumlar ishlab chiqaril- 
moqda 
(4.6-rasm).
Respublikamizda PYX asosida vannalar, tomlarni yopishda 
ishlatiladigan oerama ashyolar oMchamlari — 1,5—2,0 m, qalinligi
100

---

3—3,5 mm li polbop linoleumlar ham ishlab chiqarish yo‘lga 
qo‘yildi.
Gttftal linoleum
asosi mato b olib, unga o‘simlik moyi, yog‘och 
yoki uning o‘m ini bosuvchi boshqa modda, kukun toldirgichi 
(po‘kak, yog‘och yoki pigmentlar) bo‘lgan sun’iy yoki tabiiy 
sinolalardan iborat plastik massa qatlami yotqizilgan. Bu linoleum- 
iiing uzunligi 20 metr, eni 1,8—2,0 metr, qalinligi 2,5—3,0 mm 
ga teng. Bunday linoleumlar bir xil rangda va rangdor qilib 
chiqariladi.