Ashyoshunosligi

2. 
Sinovlarni o ‘tkazish.
B elgilangan uchastkada béton 
konstruksiya yuzasi bo'ylab étalon bolg‘a bilan zarbalar seriyasi 
shunday kuch bilan beriladiki, betonda va étalon tayoqchada 
o‘lchash uchun yetarlicha keng, chuqur izlar hosil bolishi lozim. 
Béton konstruksiyaning to r kichik joylarda izlar oldindan 
belgilangan nuqtalarga qo‘yiladiki, bunda ularga étalon bolg‘a 
o ‘rnatügan holda uning kallagiga oddiy bolg‘a bilan zarbalar 
beriladi. Zarba berihsh paytida étalon bolg‘a kallagi o‘qi béton 
yuzasiga perpendikular bo‘lishi shart. Zarbalami béton konstruk­
siya chetidan kamida 50 mm masofada va bir-biriga 30 mmdan 
yaqin bo‘lmagan holda berish mumkin.
Har bir zarbadan so‘ng étalon tayoqcha 10 mm oraliqda bir 
yo‘nalish b o £yicha suriladi va tayoqcha diametrining chorak 
qismida zarba izlari bo‘hshi kerak.
Har bir zarbadan so‘ng béton yuzasidagi izlar qalam bilan 
chiziîadi yoki raqamlanadi. Belgilangan zarbalar bajarilgandan so‘ng 
bitta hosil qiluvchi chiziq bo‘yicha betondagi va étalon tayoqcha- 
dagi izlar diametri ketma-ket. olchanadi, buning uchun étalon 
tayoqcha bolg£a stakanidan chiqarib olinadi.
33

---

B e to n d ag i va é ta lo n ta y o q c h a d a g i iz la rn i o ‘lc h a sh
uchun burchakli masshtab iz aylanasi maxsus chizg‘ich bilan 
o‘lchanadi. Izning shakli yumaloq boMrnasa, uning katta diametri 
gardishi tasodifiy g‘adir-budirliklar hisobga olinmagan holda 
o‘lchanadi.
Betondagi va etalondagi har bir iz diametrlarining yig‘indisi 
(Ed6 va Sd3) hamda ularning nisbati Zd6 /Ld3 hisoblab chiqiladi.
Hisob daftarga barcha o‘lchangan izlar, ularning yig‘indisi va 
nisbati yozib qo‘yiladi va egri chiziq yordam ida betonning 
m ustahkam lik chegarasi béton konstruksiyaning xossalarini 
o‘rganish qismida aniqlanadi.