Ashyoshunosligi

M7
6,5.12
Vitrinabop
silliqlangan
Vitrina va vitrajlami yuqori sifatli 
oynalar bilan qoplashdaishlatiladi
M8
6,5.12
Vitrinabop
silliqlanmagan
Vitrina, vitraj va fonar oynalari 
sifatida ishlatiladi
Naqshli oyna rangsiz, rangli va sim to‘rli xillarga bo‘linadi. 
Naqshli oyna o ‘zining silliq yuzasi orqali yorug‘likni yaxshi 
tarqatadi. Bunday oynalar turli to£siqlar va eshiklarga oyna solishda 
ham ishlatiladi.
G'adir-budir asosli, 3—6 mm li oyna taxtalarga kimyoviy ishlov 
berish yo‘li bilan olinadi.
Naqsh-asosli oynalar oyna yuzasiga trafaret yordamida rasm 
tushirish yo‘li bilan ham olinadi. Agar asosli oyna yuzasiga yelim
208

---

.mui) Ii.irorat ta’sirida ishlov berilsa, keyin elimni oyna yuzasidan
• 'lili lashlagandan keyin uning sirtida muz kristallan singan naqsh 
husil bo'ladi.
Kangli oynalarning bir qatlamli bo‘yalgan va ikki qatlamli 0,1 
n 
1 1 1
ii |; 
1
1 i 
1 1
1 ikdagi rangli parda yopishtirilgan turlari mavjud. Bunday 
oynalnr, asosan, 10 turdagi — qizil, ko‘k, to£q ko£k, yashil, oq, 
li.ivo rang, kul rang, sut rang, sariq, limon ranglarida tayyorlanadi. 
( )yn,i qalinligi 3—4,5 mm. Ular, asosan, bezash ishlarida, vitrajlar 
i.iyyorlashda ishlatiladi. Shisha kristalli ashyolar orasida shisha 
krcmnczit, sitall, toshqol sitall ajralib turadi.
Shisha kremnezit
olovbardosh qoliplarda shisha bolaklari, 
kromnezem va qo‘shilmalar aralashmasidan olinadi. Shisha 
kremnezit plitalar kvadrat va to‘g£ri to'rtburchak shakllarda, 
qalinligi 15 va 20 mm boMadi. Ashyoning silliqlangan yuzasiga, 
l mi i ranglarda va noyob ras miar tushiriladi. Ichki yuzasi g‘adir- 
luidirligi bilan ajralib turadi. Shisha kremnezit tashqi va ichki 
devorlarni, ustunlarni, pollami qoplash uchun ishlatiladi. Undan 
pardozlash ishlarida, badiiy kompozitsiyalar tayyorlashda, inustaqil 
badiiy asarlar yaratishda va badiiy bezak qismlari tayyorlashda 
Ibydalaniladi.
Shisha kremnezit plitalari rangsiz yoki rangli shisha bo‘laklarini 
critib tayyorlanadi. Devor va pollami qoplashda ishlatiladigan 
plitkalarning olchamlari 150x300 va 300x300mm.
Oynaning estetik xossalari oichov asboblari (mikrometr, 
lineyka, burchak) va ko£z bilan ko£rish orqali étalon namunalarga 
ma’lum masofadan taqqoslab baholanadi.
Smaltali mozaika.
Binoning ichki va tashqi yuzalarini mozaika 
hilan pardozlashda ko£pincha smalta ishlatiladi. Smaltadan mozai- 
kah tasvirlar, mavzuli yoki naqshh panno tayyorlanadi. Shisha 
to‘shamaü mozaika devor panellarini qoplashda, devor va ustun- 
larni ichki yuza qismlarini pardozlashda ishlatiladi.
Smalta (10.4-rasm)
olishda qolipga rangli yaltiramaydigan 
shisha massa 800°C haroratda quyiladi va zichlab ohnadi. Shisha 
massani rangli qilish uchun turli temir oksidlari aralashmaga 
qo£shiladi. Temir oksidli yaltiroq shisha smaltani yupqa oltin yoki 
kumush oksidlari bilan qoplash yo‘li bilan tayyorlanadi.
209

---

•y* &ÆS& '■
. 
\ 
s ; ", ,% »fr# . 
; 
"" -
^
^
y,
:
-
/yfyty '' '"'/w,. v 
. ;■ 
Í' '' - ^
"" a
' 
"//¿fr Msf&'î .
^
¡y-' 
m
Wm - fm 
,
f; 
' . '