Ashyoshunosligi

5-guruh beigilari
— 1ok-bo‘yoqlam ing rangini bildiruvchi, ya’ni 
emal, bo‘yoq, xomaki bo‘yoq, shpatlyovkaning to la so‘z bilan 
rangi yozilgan boladi. Masalan, oq-kulrang, ko‘k va h.k.
Emallar quyidagicha belgilanadi: Emal-XV-16 oq-kulrangper- 
xlorvinil emali (PXV), muhitga chidamli xili — 1, tartib raqami —
6, sonlar bilan ifodalanadi.
Yuqoridagi belgilash tizimi aksariyat M D H ishlab chiqaruvchi 
korxona va kom paniyalarida q o llan ilad i. K o‘pgina Ovro‘pa 
davlatlari o‘zlarining shaxsiy nomlari, ismlari bilan belgilangan 
ashyolar ishlab chiqaradilar.
Masalan, «Luya» yoki «Garmoniya» lok-bo‘yoq mahsujotlari 
yorlig‘iga ularning ishlatilishi va xossalariga doir m a’lumotlar 
yozilgan boladi.
6.9. Pigmentning 
maydalik darajasini arssqlash
Pigmentlarning maydalik darajasi ularning turiga ko‘ra, teshi- 
gining kattaligi bar xil elaklardan o ‘tkazib aniqlanadi. Deyarli 
hamma pigmentlar (qo‘rg‘oshin surigidan boshqa) nam holatda 
elanadi.
Pigmentlarning maydalik darajasini topishda ishlatiladigan 
asosiy elak xillari quyidagilardir: 015 nomerli (1 sm2 yuzada 
1600 ta teshik); 0085 nomerli (1 sm2 yuzada 4450 ta teshik); 
006 nomerli (1 sm2 yuzasida 10000 ta teshik) va 0056 nomerli 
(1 sm2 yuzada 10085 ta teshik); masalan, sariq pigmentlarning 
maydalik darajasi 0056 nom erli elakdan o ‘tkazilib topilsa, 
u ltram arin pigm enti esa 0086 va 006 nom erli elaklardan 
olkaziladi; lazur va ko‘k rangdagi rux pigmentlar 015 va 0085 
nomerli, ternir surigi esa 015 bilan 0056 nomerli elaklardan 
olkaziladi va h.k.
132

---

Sinov uchun savollar:
1. Bo‘yoqlarbop moyli va suvli bog‘lovchilami izohlang.
2. Yelimlar nima?
3. Pigmentlaming xillari, xossalari va ishlatilishi haqida so ‘zlab bering.