Uglerodli asbobsozlik pulatlari tarkibida 0,6 - 1,4 % uglerod bor. Kesuvchi asbob toblangan (suvda 7600 dan – 8200S gacha) va bushatilgan (1600 - 1800S ) xolatlarda kullaniladi. Toblash va bUshatishdan sUng qattiqlik 60 - 63 HRC ga teng buladi.
Uglerodli asbobsozlik pulatlari nisbatan past eyilishga chidamlilikka va issiq-bardoshlikka ega bulib, kichik kesish tezliklarida ishlashi mumkin. Bu gurux pulatlar suvda toblanadi, natijada ularda mikroyoriqchalar xosil bulishi mumkin.
jadval-6
Material turi
|
Kurinishi va sifati
|
Belgilanishi
|
Tavsifi
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Uglerodli pulat
|
Sifatli pulat
|
U7-U13
|
U- uglerodli, raqam-uglerodning undan bir qismdagi foiz xiisobidagi
|
YUqori sifatli pulat
|
U7A-U13A
|
A-tarkibida oltingugurt, fosfor, qoldiq kushimchalar va metall bulmagan kushimchalar, marganets va kremniy-larning xajmi buyicha toza matall.
|
Legirlangan asbobsozlik pulatlari (7-jadval) uglerodli asbobsozlik pulatlardan tarkibida legirlovchi elementlar - xrom, vol’fram, vanadiy, marganets, molibden va boshqalar borligi bilan farq qiladi. Vol’fram eyilishga chidamlilikni va issiq-bardoshlikni oshiradi. Vanadiy zarrachalarning maydadonaligini taominlaydi. Xrom - qattiqlikni, chuqur toblanishni va eyilishga chidamlilikni taominlaydi. Kremniy toblashga bulgan moyillikni oshiradi. Marganets toblashdagi deformatsiyalanishni kamaytiradi.
jadval-7
Kam legir- langan pulat
|
Xromli pulat
|
X, XG
|
X- xrom;
|
Xrom kremniyli pulat
|
9XS
|
G- marganets;
S- kremniy, raqam uglerodning undan bir qismidagi foizini kursatadi.
|
Vol’framli pulat
|
V1
|
V – vol’fram raqam volframning foiz xisobidagi miqdorini bildiradi.
|
Xromvolpf-ramli pulat
|
XV5
|
|
Xrommarga-netsli pulat
|
XVG
|
|
Xromvolp- framkremniy marganetsli pulat
|
XVSG
|
|
Xromvolp- framvannadiy-li pulat
|
X6VF
|
F – vanadiy;
|
Xromli pulatlardan (0,4-0,7% Cr) yumshoq materiallarga ishlov berish uchun kul metchiklari, zenkerlar tayyorlanadi. SHuningdek yirik egovlar tayorlash tavsiya etiladi.
9XC markali pulat (0,95 - 1,25% Cr, 1,2 - 1,6% Si) yaxshi toblanadi va yuqori issiq-bardoshlikka ega,(qattiqligi 60HRC dan kam emas, 2500 – 2600C gacha qiziganda Uzining turg’unligini saqlab qoladi).
XVG markali pulat (0,90 - 1,20% Cr, 1,20 - 1,60% W, 0,80 - 1,10% Mn) eng yuqori toblanuvchanlikka ega, toblanganda xam deformatsiyalanadi va yumshoq materialga ishlov beruvchi yirik va uzun sidirgichlarni tayorlash uchun kullaniladi.
XVSG markali pulatda kremniy miqdori bir oz kuprok buladi (0,65-1,0% C, XBG markali pulatda 0,15 - 0,35% C) chuqur toblanuvchanlikka va issiq-bardoshlikka ega bulib ulardan yumaloq plashkalarni, yirik sidigichlarni, razvertkalarni tayyorlash uchun tavsiya etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |