Ҳасан абулқосимов иқтисодий хавфсизлик


www.ziyouz.com kutubxonasi 7.3



Download 33,92 Kb.
Pdf ko'rish
bet30/47
Sana06.07.2022
Hajmi33,92 Kb.
#743847
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   47
Bog'liq
Iqtisodiy xavfsizlik (Hasan Abulqosimov)

136
www.ziyouz.com kutubxonasi


7.3. 
Молия, пул-кредит тизимида
иктисодий хавфсизликни таъминлаш
дастаклари
Иқтисодиёт нормал амал қилиши учун молиявий 
маблағлар унинг соҳалари, тармоқлари, ҳудудлари бўйи- 
ча тақсимланади. Буларнинг барчаси ҳуж ж атлар ай- 
л^нмаси, ҳисоботлар ва иқтисодий ахборотларда қайд 
этилади ҳамда ўз ифодасини топади. Шу боисдан мо- 
лия соҳасидаги хавфсизликни таъминлаш учун, авва- 
ламбор, молиявий ҳуж ж атларнинг умумўрнатилган 
ҳуқуқий-меъёрий талабларга мунофиқлигини текш и- 
риш лозим бўлади. Ушбу умумий талаблар қуйидаги- 
лардан иборат:
- зарурий реквизитларни, яъни ҳуж ж атлар учун 
қонун, амалдаги тартиб-қоидаларга мувофиқ мажбу- 
рий маълумотлар бўлишини белгилаш;
- муҳр ва штампларнинг аниқлиги;
- ҳуж ж атларда тузатиш , қўшимча ёзувлар, бузи- 
лишлар, унинг турли нусхалари мазмунининг турлича 
бўлишига йўл қўймаслик;
- мансабдор ш ахслар имзосининг мослиги ва бош- 
қалар;
- барча ҳуж ж атлар синчиклаб ўрганилиши, таҳлил 
қилиниши, текширилиши керак.
Бизнес бўйича ҳамкорлик қилувчи хўжалик субъект- 
лари, шериклар, мижозларни ўрганиш, улар тўғрисида 
қуйидаги объектив маълумотларга эга бўлиш лозим:
- хўж алик субъектининг рўйхатдан ўтганлигини, 
солиқ ва бошқа органларда рўйхатга олинганлиги тўғри- 
сидаги маълумотларни текшириш;
- ташкилотнинг қайси уюшмага, холдинг компанияга 
кириши, шуъба компанияга, ширкатга эга ёки эга эмас- 
лиги, устав капитали, хўж алик фаолияти реквизитла-
137
www.ziyouz.com kutubxonasi


ри, раҳбарлари, бошқарув тизими тўғрисидаги маълу- 
мотларга эга бўлиши, уларнинг тўғрилигини текшириш;
- ташкилот, мижознинг манзилини аниқлаш, агар 
иж арада турган бўлса, ижара ҳақини тўлаган ёки тўла- 
маганлиги тўғрисидаги маълумотларни олиш;
- муссасаларнинг мулкдорлар - арендаторлар билан 
ўзаро муносабатини ўрганиш;
- мижознинг обрў-эътиборини, нуфузини, мол- мул- 
ки ҳолати, қарзи бор ёки йўқлиги тўғрисида м аълу- 
мотлар тўплаш;
- мажбуриятларнинг таъминланганлиги тўғрисидаги 
маълумотларнинг ҳаққонийлигини текшириш, бухгал- 
терлик маълумотларини солиқ инспекциясидаги м аъ- 
лумотлар билан таққослаш;
- каф ил бўлган ташкилотнинг кредитини тўлаш
қобилияти, банк кафолатининг ҳаққонийлиги тўғриси- 
даги маълумотга эга бўлиш;
- қ ар з олувчи фойдаланиш и мумкин бўлган ҳисоб 
рақамларини, турдош корхоналар ҳисоб рақамларини, 
мижозга яқин муносабатда бўлган корхона ва ш ахслар- 
ни ўрганиш;
- ташкилот муассасалари ва раҳбарларининг ф аоли- 
яти, ўзаро муносабатларини аниқлаш. Уларнинг “кре- 
дит тарихини” ўрганиш.
Ушбу маълумотларга эга бўлиш ҳамда хавфсизлшс- 
ни таъминлаш учун унинг ишончли тизимини ишлаб 
чиқиш ва жорий этиш лозим бўлади. Бунинг учун эса 
қ у й и д а т л а р кўзда тутилиш и лозим:
- банк ва унинг ҳар бир бўлинма(филиал)ларида хавф- 
сизликни таъминлашнинг таш килий тузилмаларини 
вужудга келтириш;
- ахборотларни ўғирлаш, йўқ қилиш мақсадида уни
138
www.ziyouz.com kutubxonasi


олишнинг потенциал илосониятларини мунтазам равишда 
ўрганиш ва баҳолаш;
- ахборотлар хавфсизлигини таъминлаш бўйича ус- 
лубий, ташкилий-меъёрий ҳужжатларни ишлаб чиқиш 
ҳамда уларнинг талабларини бажармаганлик учун ж а- 
вобгарликка тортиш чора-тадбирларини қабул қилиш;
- ахборотларни ҳимоя қилишнинг ташкилий-техник, 
дастурий чора-тадбирларини, воситаларини махсус 
ташкилотлар ёрдамида ишлаб чиқиб, жорий этиш;
- ахборотларни ҳимоялаш тизимини аттестация 
қилиш, унинг амал қилинишини мунтазам назорат 
қилиш;
- ахборотлар хавфсизлигини таъминлаш бўйича банк 
мутахассисларини тайёрлаш;
- ҳуж ж атлар, бланкалар, муҳр, штампларни сақ- 
лашнинг ҳимоя чораларини кўриш, расмийлаштирил- 
маган шартнома лойиҳалари ва бошқа ҳужжатларнинг 
ўз вақтида қайтарилишини таъминлаш;
- молиявий ҳуж ж атларни ички ва ташқи аудитор- 
лар томонидан те^Лниришлар ўтказиш;
- банк операциялари бўйича рискларни аниқлаш ва 
баҳолаш9.
Капиталнинг етарлилик кўрсаткичини ва ҳар бир 
қарз олувчи учун рискни максимал миқдорини аниқ- 
лаш муҳим ҳисобланади10. Алоҳида мижознинг риски- 
ни аниқлаш учун банк томонидан хўжалик субъектла- 
рининг кредит котировкаси тузилади. Шунингдек, банк- 
лар рискларни бошқаришлари керак бўлади.
1 39
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 33,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish