Asadov Mironshohning "Operatsion tizimlar"

BIOS - tizim qismostisi. Komyuterni yuklash momenti va operatsion tizimni ishini boshlash momentini oraliq vaqtida ishlaydigan tizim qismostisi bo’lib, u bir-nechta muhim funksiyalarni bajaradi:
Apparat ta’minotlarni testlash. BIOS kompyuter yoqilgangan keyin kompyuter apparat ta’minotini testlaydi. Ya’ni bu jarayonda kompyuterning barcha muhim qurilmalari tekshirib chiqiladi. Agar tekshirish jarayonida u yoki bu qurilmani nosoz ishlayotgani
10
(masalan, operativ xotira qurilmasida) aniqlasa, operatsion tizim ishlay olmaydi, yuklash jarayoni to’xtatiladi.
Operatsion tizim yuklovchisini ishga tushirish. Agar testlash natijasi normal yakunlansa, operatsion tizim yuklovchisini ishga tushirish amalga oshiriladi, kompyuterni boshqarish ishlari operatsion tizimga uzatiladi.
Kompyuter apparat ta’minotini ayrim parametrlarini tekshirish. Yuqoridagi ikkita funksiyadan tashqari, BIOS tomonidan kompyuterning ayrim apparat ta’minotlarining funksiyalarini sozlash ishlari amalga oshirilishi mumkin. Masalan, tizimli shina chastotasini yoki prosessor chastotasi o’zgartirilishi mumkin.
BIOS boshqa dasturiy ta’minotlari singari kompyuterning diskli qurilmalarida emas, balki mikrosxemalardan iborat - doimiy xotira qurilmasi ichida joylashadi. BIOS ona platada joylashtirigan qurilma holda taqdim qilinadi, va ona platani dasturiy qo’llab- quvvatlovchisi hisoblanadi.
Har qanday operatsion tizim, u qanday nomga ega bo’lishidan qa’tiy nazar uchta minimal bo’lishi majbur bo’lgan yadro (buyruq interpretatori); drayverlar; interfeyslar kabi qismlardan iborat bo’ladi.
Operatsion tizim yadrosi. BIOS kompyuterning apparat ta’minotini to’liq tekshirib bo’lgach, boshqaruv operatsion tizim yuklovchisiga uzatiladi, natijada operatsion tizim yadrosi kompyuter operativ xotirasiga yuklanadi.
Kompyuter ishga tushirilgandan boshlab, ish seansini tugashiga qadar operatsion tizim yadrosi kompyuterning operativ xotirasida bo’ladi, boshqa barcha tizimli yoki amaliy dasturiy komponentlarning ishlashi operatsion tizim yadrosi bilan o’zaroaloqada amalga oshiriladi.
Operatsion tizim yadrosi istalgan jarayonni to’xtatishi mumkin, lekin aksincha bo’lishi mumkin emas, yadro dasturlar bajara olmaydigan instruksiyalarni bajarishi, dasturlarni o’zini esa bajarmasligi mumkin.
Amaliy dasturiy ta’minotlar OT yadrosi ichida va uning boshqaruvi ostida ishlaydi.