Asab tizimini tekshirish usullari

Pardali (meningial) simptomlar.
Meningial simptomlarning asosida, bosh miya pardalarining ta'sirlanishi natijasida muskullarning reflektor taranglashishi yotadi.
1. Bo'yin muskullarining taranglashishi (rigidligi). Tekshirish usuli: rigidlikni aniqlash uchun tekshiruvchi chalqanchasiga yotgan bemorning boshini oldinga egadi va bunda engagi ko'kragiga tegishi lozim. Zararlanganda bemorning bo'yin muskullari taranglashib, boshini oldinga egishga yo'l qo'ymaydi va uni kuch bilan bukmoqchi bo'lsa, bemorning bo'ynida va umurtqasida qattiq oqriq paydo bo'ladi. Boshning retraktsiyasi (rigidlikning yuqoridarajasi) da bo'yin rigidligiga pastki umurtqa rigidligi qo'shiladi. Bemorning bosh miya pardalarida rigidligi kuchli darajada ta'sirlanish bo'lganida, boshning orqaga tortilishi, qorinning ichkariga tortilishi, qorinning oldingi devorlarining taranglashishi, oyoqlarning bukib qoringa tirash kuzatiladi.
Kernig simtpomi. Tekshirish usuli. Chalqancha yotgan bemorning oyoqi tizza va chanoq-son bo'qimlaridan bukiladi, natijada son vertikal, boldir esa gorizontal xolatga keladi. Gorizontal xolatdagi boldirni xam vertikal xolatga olib kelish, sonning orqa guruxidagi muskullarning taranglashganligi sababli qiyinlashadi va bemorning oyoqi va belida oqriq kuzatiladi.
3. Bexterevning yonoq simptomi. Boshni oldinga passiv bukkanda, chanoq-son va tizza bo'qimlarida xam engil bukilish kuzatiladi.
4. Yuqori, o'rta va pastki Brudzinskiy simptomi.
Tekshirish usullari:
Brudzinskiy yuqorisimptomi. Boshni oldinga passiv bukkanda, chanoq-son va tizza bo'qinlarida xam engil bukilish kuzatiladi.
Brudzinskiyning o'rta simptomi. Kindikning pastiga musht bilan bosilganda ikki tomondagi chanoq-son va tizza bo'qimlarida engil bukilish kuzatiladi.
Brudzinskiyning pastki simptomi. Chalqanga yotgan bemorning bir oyoqini chanoq-son va tizza bo'qimlaridan vertikal 900ga ko'tarib, gorizontal holatdagi boldirini hamvertikal holatga keltirish paytda ikkinchi oyoqning hamtizza va chanoq-son bo'qimlari bukiladi.
5. Yosh bolalarda bosh miyaning ta'sirlanishi (qitiqlanishi) natijasida Lessaj simptomi kuzatiladi, bunda yosh bola ikkala qo'ltihidan ko'tarilganda, oyoqning ixtiyorsiz ravishda tizza, chanoq-son bo'qimlaridan qoringa qarab bukiladi. Normada oyoqlarning ixtiyorsiz bukilish bir yoshgacha bo'lgan bolalarda 40 sekunddan 60 sekundgacha davom etadi. Lessaj simptomining musbat bo'lishida oyoqlarning qoringa tortilishi 2-3 daqiqa va undan ko'p davom etadi.