Asab tizimini tekshirish usullari

IV juft BMN (n. trochlearis) - galtak nervi.
G’altak nervi ko'zning yuqori qiyshiq muskulini (musculus obliqus superior) nerv 
bilan ta'minlab, ko'z olmasini pastga va tashqari ga harakatlantiradi. 
Tekshirish usuli: bemordan vrach barmogiga yoki nevrologik bolgachaga o'zidan 
to'griga, keyin pastga qarash so'raladi.
Zararlanish simptomlari:

---

Ko'z olmasi biroz yuqoriga va ichkariga qaragan (strabismus convergens). 
Nigohni pastga qilganda narsalar ikkita bo'lib ko'rinadi-diplopiyaning va ko'z 
harakati pastga, tashqariga biroz chegaralanadi. 
 
VI juft BMN (n. abducens) - uzoqlashtiruvchi nerv . 
Uzoqlashtiruvchi nerv ko'zning tashqi to'gri muskulini (m. rectus lateralis) nerv 
bilan ta'minlab, uning yordamida ko'z olmasi tashqari ga harakatlantiradi .
Tekshirish usuli: bemordan vrach barmogiga yoki nevrologik bolgachaga o'zidan 
to'griga, keyin tashqari ga qarash so'raladi.
Zararlanish simptomlari: ko'z olmasi ichkariga qaragan-yaqinlashgan gilaylik 
(strabisbmus convergens). Ko'z olmasining tashqari ga harakati qiyinlashadi yoki 
chegaralanadi. Kasal tarafga qaralganda narsalar ikkita bo'lib ko'rilanadi 
(diplopiya).
 VII juft BMN. (n. facialis) - yuz nervi. 
Yuz nervi yuzdagi shilliq qavatlarni, pastki qovoqni ko'taruvchi, ko'zning va 
ogizning aylana hamda boshqa mimik muskullarni nerv bilan ta'minlaydi.
Bulardan tashqari yuz nervining tarkibida ko'z yosh bezini, quloq pardasini 
taranglashtiruvchi muskulni, tilning oldingi 2/3 qismining sezgisini, ogiz 
bo'shligining so'lak bezlarini nerv bilan ta'minlovchi tolalari bor. 
Yuz nervining faoliyatini tekshirish usullari. Yuqorimimik muskullarning 
faoliyatini tekshirish uchun bemorga quyidagi sinamalar o'tkaziladi :
1. Qoshni yuqoriga ko'tarish. Bunda peshona burmalari bir xilda bo'lishi lozim. 
2. Qoshni chimirish . Normal holatda qosh o'rta chiziqda simmetrik bo'lishi 
lozim.
3. Ko'zlarni chirt yumish. Normal holatda ko'zlar ikki tomonda bir xilda yumilishi 
lozim. 
Pastki mimik muskullarning faoliyatini tekshirish uchun, bemor quyidagi
sinamalarni bajarish lozim:
1. Tishlarni ko'rsatish. Normada ogiz burchagi simmetrik bo'lishi lozim.
2. Tirjayish va lunjni shishirish. Harakat ikki tomonda bir xilda bo'lishi lozim.
3. Sham puflash-bunda lablar oldingi chuchayishi lozim. 

---

Tilning oldingi uchdan ikki qismida shirin va nordon ta'mlarni tekshirish. Buning 
uchun qand yoki limon sokini tilning har ikki yarmiga shishali tayoqcha yoki 
pipetka yordamida tomiziladi, yoki kerakli suyuqlikka xo'llangan qogoz bo'lagini 
tilning tekshirilayotgan yarmiga qo'yinlari. Bemor har bir sinamadan keyin ogzini 
suv bilan yaxshilab chayishi lozim.