Arxitektura va qurilish materiallari

Suvga chidamlilik. Gidrotexnik inshootlarning suv va yer osti qismlari betonlari bosim ostidagi suv ta'sirida bo'ladi. Bunday holatda beton tarkibidagi, gidratatsiya natijasida hosil bo'lgan birikmalardan suvda eriydigan ohak — Ca(OH)₂ ajralib chiqadi va beton konstruksiya sirtida «oq dog'» lar paydo bo'ladi.

3CaO-SiO₂ + nH₂O = 2CaO- SiO₂(n-l)H₂O +Ca(OH)₂,

Keyinchalik ajralib chiqqan erkin ohak havodagi karbonat angidrid — (CO₂) bilan reksiyaga kirishib, suvda erimaydigan kalsiy karbonatini hosil qiladi.

Ca(OH)₂+CO₂=CaCO₃ + H₂O.

Bu jarayon yillar o'tishi bilan inshoot konstruksiyasi mustahkamligining va undagi betonning sovuqqa chidamliligi, suv o'tkazmaslik ko'rsatkichlarining pasayishiga olib keladi. Gidrotexnik betonga qo'yiladigan bu talabning bajarilishi uchun sementga gidravlik qo'shimchalar qo'shiladi va inshoot sirtqi qismi suv o'tkazmaydigan betondan quriladi yoki qoplanadi.

Suvga chidamlilik deganda, boshqa materiallar singari, yana betonning suvga to'yingan holatdagi o'z mustahkamligini o'zgartirmaslik qobiliyati ham tushuniladi. Betonning suv ta'sirida «yumshalish» koeffitsiyenti k_yum granitnikiga yaqin bo'lib, birga teng deb qaraladi.

k_yum=R_st/R_k

bu yerda: R_st , R_q— MPa, betonning suvga to'yingan va quruq holatdagi mustahkamlik chegaralari.