Arxitektura qurilish instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

4.Mustaqil O‘zbekiston davlatining yuzaga kelishi va mustahkamlanishida I.Karimovning tarixiy xizmatlari.

Islom Karimov nafaqat O‘zbekiston, balki jahon miqyosida katta hurmat va obro‘-e’tiborga sazovor bo‘lgan ulkan siyosatchi va davlat arbobi edi. Mustaqil O‘zbekiston davlatining asoschisi, buyuk davlat va siyosat arbobi, o‘zbek xalqining ulug‘ va ardoqli farzandi, mamlakatimizning birinchi prezidenti Islom Abdug‘anievich Karimov Vatanimizni mustabid tuzum qaramligidan ozod qilib, halokat yoqasiga kelib qolgan yurtimizni qayta tikladi.

Bugungi O‘zbekiston — yangidan-yangi imkoniyatlarni namoyon etayotgan, kuchga to‘lib, nufuzi oshib borayotgan mamlakat. O‘zbekiston — barcha qiyinchiliklarni yengib, mustaqillik yo‘lidan yorug‘ istiqbol sari dadil qadam tashlayotgan, xalqaro maydonda obro‘si oshib borayotgan davlat. Bu— xalq bilan davlat birligidan, omma fikri bilan davlat siyosatining mushtarakligidan, prezident siyosiy yo‘lining naqadar xalqchilligidan dalolat beradi.

Germaniya matbuoti Islom Karimovni mustaqillikning dastlabki yillaridayoq “O‘rta Osiyodagi eng kuchli Prezident”, O‘zbekistonni esa “Hamdo‘stlik mamlakatlari orasidagi eng tinch va rivojlanayotgan mamlakat” deb tan olgan edi. Bu yuksak baho bugungi kunda ham o‘z qiymatini yo‘qotgan emas.

Mustaqil O‘zbekistonning Birinchi Prezidenti Islom Karimov har qanday tayyor andozalarga ham tanqidiy qaradi. Jahon tajribalari va milliy ehtiyojlardan kelib chiqqan holda, mavjud hodisalarga o‘ziga xos yondashdi. Natijada siyosat va davlat arbobi sifatida o‘zining yangidan-yangi imkoniyatlarini tobora ko‘proq namoyon etdi. Bu bilan jahon davlatchiligi tajribalarini boyitib borib, novator islohotchi va siyosatchi sifatidagi noyob bashoratlarini va amaliy faoliyatini yorqinroq ko‘rsata oldi.

Bugungi kunda sobiq Ittifoq doirasidan ajralib chiqqan mamlakatlar o‘rtasida O‘zbekistonning eng barqaror rivojlanayotgan mamlakatga aylangani jahon jamoatchiligi, siyosatdonlari va yirik davlat arboblari tomonidan zo‘r qiziqish bilan o‘rganilayotganining boisi Prezident Islom Karimovning o‘z zamondoshlari va safdoshlaridan keskin farq qiladigan fazilatlari bilan bog‘liq desak, mubolag‘a bo‘lmaydi. Xo‘sh, bu jihatlar nimalarda ko‘rinadi?

Birinchidan, bu fazilatlar mamlakat taraqqiyoti va xalq manfaati uchun zarur bo‘lgan eng muhim masalalarni ulkan qalb va tafakkur bilan tez ilg‘ab olishi va ularni o‘z vaqtida buyuk qat’iyat va azmu shijoat bilan hal etishga kirishishda yorqin namoyon bo‘ldi.

Ikkinchidan, mamlakat va xalq manfaatiga, adolat va haqiqatga, mantiqqa zid bo‘lgan har qanday harakatlarga hamda hodisalarga keskin qarshi turishda ko‘rindi.

Uchinchidan, har qanday soxta siyosiy o‘yinlarga o‘z vaqtida chek qo‘yish, barqarorlikni saqlab turish uchun butun imkoniyatni ishga solishda namoyon bo‘ldi.

To‘rtinchidan, siyosiy yetakchi sifatida o‘ziga xos tafakkur tarzini, ijtimoiy-siyosiy jarayonlarning borishini oldindan payqash, baholash salohiyatini va eng muhimi, Shaxs sifatidagi siyosiy jasorat, siyosiy qat’iyat, mislsiz iroda va yuksak madaniyat fazilatlarini yorqin va yaqqol namoyon qila olishida ko‘rindi.

I.A.Karimov voqelikka real qaradi va uni real baholadi. Kutilmaganda o‘ta aniqlik bilan ish yuritadi. Shuning uchun ham u qisqa fursatda xalqning mislsiz ishonchini qozondi. 1980-yillarning tahlika va umidsizliklarini, tushkun kayfiyati va ozurda muhitida xalqni to‘la safarbarlikka, yakdillikka yo‘naltira oldi. Bu jahon tarixida kamdan-kam yuz beradigan hodisadir.

I.A.Karimov o‘zining chuqur asoslangan fikrlari va voqelikka salbiy oqibatlarning oldini olgan holda yondashuvlari bilan kommunistik afsonaning sarobligini isbot etdi. O‘zbekistonni, qolaversa, barcha ittifoqdosh respublikalarnin g‘oyaviy tanazzul girdobiga tortgan sovet totalitarizmiga qarshi tura oldi va uni qat’iyat bilan yengdi. Harbiy kommunizm va fuqarolar sotsializmining lenincha g‘oyalari uydirmalarini fosh etish bilan o‘zining noyob mafkuraviy va siyosiy jihatdan butunlay yangi, tasavvurimizga sig‘maydigan dunyoning kashf etuvchisi sifatida ko‘rsata oldi.

Boshqacha qilib aytganda, I.A.Karimov fenomeni haqidagi mulohazalar shaxsning tarixdagi o‘rni to‘g‘risidagi fikrgina emas. Balki, tarixning shaxs borasida taqdiri va qadriyati bilan bog‘liqligi hamdir. Zotan, kamdan kam tarixiy shaxslar tarixning tub burilish nuqtasini belgilab beradilar, jarayonlar va turmush tarzining bir xildagi oqimini keskin o‘zgartirib yuboradilar. Butunlay yangi, hayotbaxsh va huzurbaxsh turmush kechirish, aniqrog‘i, Inson va Insoniyat taqdiridagi mislsiz ma’naviy ko‘tarilishlar davrini boshlab beradilar.

Ana shu nuqtai nazardan qaraganda, I.A.Karimov shaxsi xalqimizning tarixiy taqdiri, uning kechinmalari, iztirob va quvonchlari sifatida vujudga keldi. Boshqacha qilib aytganda, I.A.Karimov fenomeni o‘zbek xalqining milliy qadriyatlari va ruhiyati, millat sifatidagi fenomeni orqali umuminsoniy qadriyatlar va umumjahon siyosati fenomeniga aylandi.

Darhaqiqat, I.Karimov siyosiy, tashkiliy, g‘oyaviy, ma’muriy va boshqa jihatlardan juda mustahkamlangan, yangicha yashashni mutlaqo istamaydigan tuzum tomirlari chirmashib ketgan bir sharoitda yangicha tafakkur va yangicha yashash tarafdori bo‘lib maydonga chiqdi. Eskilik bilan tinmay kurashib, yangilikni achchiq iztirob va mashaqqat bilan ongimizga singdirib keldi. Uning novatorlik kuchi mamlakatni bir tuzumdan ikkinchi bir tuzumga o‘ta hushyorlik, donolik bilan olib o‘tishida, o‘zi tanlagan yo‘lning to‘g‘riligiga qat’iy ishonch bilan, barcha sohadagi islohotlarni epchillik va uddaburonlik bilan joriy etishga intilishida namoyon bo‘ldi.

Islom Karimovning davlatchilik borasidagi faoliyatiga nazar tashlar ekanmiz, beixtiyor ko‘z o‘ngimizda turli davrlarda faoliyat ko‘rsatgan siyosat va davlat arboblari gavdalanadi. Xususan, yer yuzining turli mintaqalarida milliy ozodlik harakatlariga boshchilik qilgan, o‘z Vatanini mustamlakachilik iskanjasidan ozod etib, milliy davlatchiligiga asos solgan daholar diqqatimizni tortadi. Darhaqiqat, haqiqiy baho taqqoslanganda beriladi. Tarixiy jarayon, voqea va hodisalar tahlil etilayotganda, ular bir-biriga qiyoslanganda o‘zining butun salmog‘I va miqyosi bilan namoyon bo‘ladi. Ana shu jihatdan qaraganda, milliy davlatchilikni barpo etish borasida O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan ishlarni jahonning ko‘plab mamlakatlari tarixida kechgan olamshumul jarayonlarga qiyoslash mumkin.

Islom Karimovning O‘zbekiston hali SSSR tarkibida turgan paytdayoq milliy ozodlik uchun boshlagan harakati, mustamlakachilikka qarshi kurashish, mustaqillikka erishish va, nihoyat, milliy davlatchilikka asos solish borasidagi faoliyati yuqorida tilga olingan, mashhur davlat va siyosat arboblarining faoliyatini eslatadi. I.Karimovning o‘zbek xalqi uchun tarixiy xizmati shundaki, u butunlay yangi tarixiy sharoitda butunlay yangi o‘zbek milliy davlatchiligiga asos soldi. Qolaversa, O‘zbekiston rahbarining jahon davlatchiligi qurilishi tajribalarini boyitganligi, unga yangi mazmun, yangi shakl va joziba berganiuning o‘ziga xos daholik qudratidan dalolat berdi. Zero, O‘zbekistondagi islohotlarni, dunyoning eng ilg‘or davlatchilik tajribalari va demokratik tamoyillariga mos keladigan, ayni paytda nihoyatda milliy, tag-zaminli davlat qurilayotganligini xorijiy atoqli siyosatdonlar tan olmoqdalar va yuqori baholamoqdalar.

Yana shuni alohida ta’kidlash kerakki, har qanday davlatchilik faqat milliy asosda qurilgandagina, tub aholi ma’naviy-ruhiy ehtiyojlaridan kelib chiqib barpo etilgan taqdirdagina yashovchan bo‘ladi. Ayni paytda, u milliy ravnaq uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Chunki, har bir xalq o‘zining boy o‘tmishini, tarixini, an’analarini va, xullas, o‘zligini bevosita davlat timsolida ko‘rishi kerak. Bu o‘zini bilgan, o‘zini tanigan xalq uchun juda katta ma’naviy-ruhiy ehtiyoj hisoblanadi.

Islohotlar davrida yangilik bilan eskilik o‘rtasida hamma vaqt keskin kurashlar, ziddiyatlar va qarama-qarshiliklar bo‘lib o‘tadi. Taassufki, hayotda ko‘pincha yangilikdan ko‘ra eskilik, yaxshilikdan ko‘ra yomonlik, ezgulikdan ko‘ra yovuzlik yashovchan bo‘ladi. Ana shu hayotiy falsafadan kelib chiqib aytish mumkinki, turmush tarziga aylangan va kundalik hayot qobig‘ida o‘ralib qolgan dunyoqarashlarni o‘zgartirish oson ish emas. Bu vaqt talab etadigan hodisa. Ayni paytda, u siyosiy arbobdan nihoyatda kuchli iroda, mustahkam asab, sabot va matonat talab etadi. Bu intihosiz iztiroblar, o‘z hayotining har bir daqiqasini e’tiqod va g‘oya uchun qurbon qilishdek fidoyilik hamda oliy darajadagi shaxsiy fazilat ko‘rigidir.

Jamiyat va odamlar hayotida yuz beradigan ana shunday tub burilishlar paytida Bosh islohotchi murakkab ma’naviy-ruhiy kechinmalar qurshovida qoladi. Ayni paytda O‘zbekiston ana shunday jarayonni boshidan kechirmoqda. Islom Karimov esa islohotlar samaralarini bevosita yangilik bilan eskilik o‘rtasidagi jarlikdan jamiyatni bexatar olib o‘tish, ya’ni eng avvalo, bosqichma-bosqich odamlar ongi va dunyoqarashida burilish yasash, shu asosda yangicha yashash afzalliklarini ko‘rsatish yo‘lini tutdi.

Mustaqillikdan keyin inson hayoti tobora chuqurroq mazmun kasb etdi. Insonlikni anglash, odam bo‘lib tug‘ilib odam kabi yashash zarurati milliy ehtiyoj darajasiga ko‘tarildi. Natijada milliy ravnaqqa, umumbashariy taraqqiyotga turtki bo‘ladigan jiddiy o‘zgarishlarga, umuminsoniy qadriyatlarni yangidan-yangi ne’matlar bilan boyitadigan tub burilishlar vujudga keldi.

Mustaqillik – o‘zbek xalqining tarixiy va eng buyuk yutug‘i. Uni qo‘lga kiritish uchun xalqimiz o‘ta tahlikali va tahdidli, murakkab va mashaqqatli yo‘lni bosib o‘tdi. Asrlar osha xalqimiz qalbida asrab-avaylab kelingan bu buyuk orzuga ko‘plab qurbonlar, tahqirlar va iztiroblar bilan yetishdik. Shu sababli xalqimiz bugungi tinch va osoyishta hayotga, to‘kin va farovon dasturxonga, nurafshon orzular va rejalarga butkul haqli va munosibdir.

Bugungi kunda bizning eng buyuk vazifamiz mustaqillikni asrab-avaylash, uni yanada mustahkamlashdan iboratdir. Bu esa, avalambor, el-yurt osoyishtaligi, xalq farovonligi va Vatan ravnaqi yo‘lida fidokorona mehnatimiz, yurtimizdagi bunyodkorlikka va xalqimizning tinch va osuda hayotiga turli ichki va tashqi tahdidlarga nisbatan murosasiz fuqarolik pozitsiyamiz bilan amalga oshadi, albatta.

O‘zbekiston rahbari sifatida ishboshlagan Islom Karimovning mustaqillikka erishish masalasini kun tartibiga qat’iy qilib qo‘yganini aniq tarixiy hujjatlar orqali ko‘rsatish, bu yo‘lda qanday ulkan ishlar amalga oshirilgani haqida o‘quvchilar, ayniqsa, kechagi tarixni, o‘sha davrdagi zulm va adolatsizlikni o‘z ko‘zi bilan ko‘rmagan yoshlarga ma’lumot yetkazishdan iborat.

Islom Karimov O‘zbekiston uchun, o‘z xalqining farovonligi uchun ulkan ishlar qilgan, eng murakkab paytlarda ham tinchlik va barqarorlikni taminlagan, mamlakat taraqqiyotiga xizmat qilgan buyuk davlat arbobidir.

 O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Abdug'aniyevich Karimovning xotirasini abadiylashtirish to'g'risida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori

Mustaqil O'zbekiston davlatining asoschisi, buyuk davlat va siyosat arbobi, o'zbek xalqining ulug' va ardoqli farzandi, mamlakatimizning Birinchi Prezidenti Islom Abdug'aniyevich Karimov Vatanimizni mustabid tuzum qaramligidan ozod qilib, halokat yoqasiga kelib qolgan yurtimizni qayta tikladi. Buyuk Yo'lboshchimiz g'oyat qaltis va tahlikali bir vaziyatda og'ir qiyinchiliklar va sinovlarga qaramay, tarixan qisqa davrda O'zbekistonni jadal va barqaror sur'atlar bilan rivojlanayotgan zamonaviy demokratik davlatga aylantirdi. 

Islom Abdug'aniyevich Karimov o'zining serqirra siyosiy faoliyati, olijanob insoniy fazilatlari bilan Vatanimizning ko'p asrlik tarixida o'chmas iz qoldirdi. U nafaqat O'zbekiston, balki jahon miqyosida katta hurmat va obro'-e'tiborga sazovor bo'lgan ulkan shaxs va arbob sifatida tanildi. 

Ko'p millatli O'zbekiston xalqining qalbidan chuqur joy olgan Birinchi Prezidentimizning so'nmas xotirasini abadiylashtirish bo'yicha vazirliklar va idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari, mamlakatimiz fuqarolaridan ko'plab takliflar tushmoqda. 

Xalqimizning samimiy tilaklari va xohish-irodasidan kelib chiqib, ona Vatanimiz mustaqilligi, el-yurtimiz ravnaqi yo'lidagi buyuk tarixiy xizmatlarini inobatga olib, O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti, O'zbekiston Qahramoni Islom Abdug'aniyevich Karimovning yorqin xotirasini abadiylashtirish maqsadida: 

1. Quyidagilar: 

2016-yil oktabr oyida Islom Karimov nomidagi Respublika xayriya jamoat fondi tuzilgani; 

Toshkent shahar, Yashnobod tumanining Farg'ona yo'li ko'chasida joylashgan jome masjidga "Islom ota jome masjidi" deb nom berilgani; 

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 2-dekabrda "Buyuk davlat va siyosat arbobi, O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Abdug'aniyevich Karimov siymosi tasvirlangan haykalni yaratish bo'yicha xalqaro ijodiy tanlovni tashkil etish to'g'risida"gi qarori qabul qilingani ma'lumot uchun qabul qilinsin. 

2. Vazirlar Mahkamasi (A.Aripov) O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimovning xotirasini abadiylashtirish chora-tadbirlari rejasini o'rnatilgan tartibda ishlab chiqsin. 

Shu munosabat bilan quyidagi vazifalar topshirilsin: 

O'zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi, Moliya vazirligi, Davlat arxitektura va qurilish qo'mitasi, O'zbekiston Badiiy akademiyasi va Samarqand viloyati hokimligi bilan birgalikda Samarqand shahrida Islom Karimov dafn etilgan hududda yodgorlik majmuasini barpo etish; 

tegishli vazirlik va idoralar, mahalliy hokimliklar bilan birgalikda O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Abdug'aniyevich Karimov siymosini yaratish bo'yicha xalqaro ijodiy tanlovda g'olib deb topilgan haykallarni mamlakatimiz poytaxti Toshkent shahrida, Islom Karimov tug'ilib o'sgan Samarqand shahrida va u kishi birinchi rahbar bo'lib ishlagan Qashqadaryo viloyatining Qarshi shahrida o'rnatish; 

O'zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi, Moliya vazirligi, Adliya vazirligi, O'zbekiston Fanlar akademiyasi, O'zbekiston Badiiy akademiyasi, Toshkent shahri va Samarqand viloyati hokimliklari birgalikda: Birinchi Prezidentimiz ko'p yillar davomida faoliyat olib borgan Toshkent shahridagi Oqsaroy qarorgohida (O'zbekiston ko'chasi, 45) Islom Karimov nomidagi ilmiy-ma'rifiy yodgorlik majmuasini tashkil etish va Islom Karimov nomidagi Respublika xayriya jamoat fondini ham ushbu manzil bo'yicha joylashtirish; Samarqand shahrida Islom Karimov muzeyini tashkil etish; 

quyidagi muassasa va obyektlarga: 

Toshkent davlat texnika universitetiga; 

Asaka shahridagi avtomobil zavodiga; 

Farg'ona shahridagi San'at saroyiga; 

Toshkent xalqaro aeroportiga; 

Qoraqalpog'iston Respublikasi, Toshkent shahri va viloyatlardagi markaziy ko'chalarga (mahalliy davlat hokimiyati organlari takliflari asosida) Islom Karimov nomini berish; 

har yili Birinchi Prezidentimiz tavallud topgan sana – 30-yanvar kunini keng nishonlash, 2-sentabr kunini Xotira kuni sifatida yod etish. Ushbu sanalar munosabati bilan ommaviy axborot vositalarida Islom Karimov hayoti va faoliyatini keng yoritish; 

oliy o'quv yurtlari talabalari uchun Islom Karimov nomidagi davlat stipendiyasini joriy etish; 

Islom Karimovning hayoti va faoliyati haqida ilmiy va badiiy asarlar, hujjatli va badiiy filmlar yaratish; 

Islom Karimov siymosi aks ettirilgan maxsus pochta markalarini chiqarish. 

3. O'zbekiston Milliy axborot agentligi, O'zbekiston milliy teleradiokompaniyasi va boshqa ommaviy axborot vositalari tomonidan O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Abdug'aniyevich Karimovning xotirasini abadiylashtirish bilan bog'liq tadbirlar keng yoritilsin. 

4. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O'zbekiston Respublikasining Bosh vaziri A.Aripov zimmasiga yuklansin.