Aruz I. Turkiy adabiyotda, jumladan, uzbek lge’rgagshda taxminan IX asrdardan beri kulpanib kelinayotgan sheriy ulchov tizimi nomi bulib, xazrat Navoiynshgg ta’kidicha, ushbu ilm asoschisi X,alil ibn Axmad yashagan joy yakshshdash vox


Vazn sheriy asarning ritm-oxdng xususiyatlarmii ularnish' tarkibidagi rukshxar sonya va turiga kura ifodalovchi ulchov. Vasl



Download 19,93 Kb.
bet2/6
Sana31.12.2021
Hajmi19,93 Kb.
#259109
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Nuradilova K.

Vazn sheriy asarning ritm-oxdng xususiyatlarmii ularnish'

tarkibidagi rukshxar sonya va turiga kura ifodalovchi ulchov.


Vasl (arabcha “ulaiish”) aruz tizimi asosida yaratilgan sheriy

asarlarni ifodali ukyash jarayonvda vazn talabi bvshan ayrim yonik

xijolar oxiridati undongai updan keyin turgan xamda unli bilan

boshlangan xdjoga kushib talaffuz etish xodisasi. Ala shu koidaga amal

kshshnmasa» xijolar tartibi buzilib, oxashta va asar vazniga jvddiy

putur yetadi.


Vasli xo Aruz tizimida yaratilgan sheriy misralardagi ayrim

blik xijolarning oxirsh undoshini vazn tshazosi bilan uzidan keyin

gurgan va “x” uvdoyavj bilan boshlavuvchi xijoga kushib uknsh xodisasi.

Bu jarayonda, odatda ‘V uadopsh tushib koladi. Ushbu xodisa kam bulsada, uzbek adabiyotida, xususan, xalk ogzaki ijodi ta’sirida ijod sh sh sh

va “turkona” deb ataluvchi soda uslubga rioya kiluvchya shoirlarnig

asarlarida uchraydi.


Imola aruz atamalaridan bulib, vazn takozosi bilan tarkibida

chuzik uyuta bulgan ayrim yoish< xdjolarni, ushshni ch^zib talaffuz kdashsh

xdsobiga, chuzik xu,jo kilib ukrshni ifodalaydi. Masalan, Boburning

Yor fasli, yor vasli, dustlarntg suxbati,

She’r bsssi, shits dardi, bodanikg kayfiyat

baytidash yoz, yor, she’r, dust, shik, suzlari takibidagi o, u , e,i unlilari

ancha chuzik talaffuz kilnnadi. Bular takti’ chogida, shunnngdek, she’r

chizmasida ikki >;ijo belgisi, ya’ni bir chuzik va bir kiska xijo zdgsobiga

utadi.


Download 19,93 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish