Қарши давлат университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи phD

Тадқиқот объекти сифатида Муҳаммад Алининг давлат мукофоти билан тақдирланган “Улуғ салтанат” тетралогияси олинди.
Тадқиқот предметини тарихий тетралогиянинг поэтик қонуниятлари, ёзувчи услуби, сюжет ва композиция яратишдаги маҳорати, романий тафаккур салмоғи ортишидаги бадиий изланишлари, жаҳон насри таъсирида юзага келган ўзгаришларни таҳлил ва талқин қилиш муаммолари ташкил қилади.
Тадқиқотнинг усуллари. Диссертацияни шакллантиришда қиёсий- типологик, структурал, биографик, герменевтик ва психологик таҳлил усулларидан фойдаланилди.
Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ёзувчининг тарихий воқеликни бадиий ҳақиқатга айлантириш маҳорати, ҳаёт аслини бадиий композицияга мослаштириш, тетралогиянинг келиб чиқиш илдизларининг жаҳон ва ўзбек романчилигида тутган аҳамияти илмий асосланган;
бадиий композиция компонентлари саналмиш макон ва замон чегарасида қаҳрамон интеллекти намойиши сюжет линияларини бириктиришнинг таъсирчан омили эканлиги тадқиқ этилган;
жанрнинг ички ва ташқи таъсирида шаклланган тарихий тетралогия қонуниятларини замонавий ифодалаш талқин негизида асосланган ҳамда эволюцион такомили аниқланган;
тарихий қаҳрамон сиймосини юзага келтиришда хронотоп усули, портрет, пейзаж, туш, мактуб, диалог мотивлари бадиий яхлитликни таъминловчи муҳим категориялар экани ишлаб чиқилган.
Тадқиқотнинг амалий натижалари қуйидагилардан иборат:
жаҳон ва замонавий ўзбек адабиётшунослигида тетралогия жанри илмий тадқиқига доир манбалар таснифий ўрганилган ҳамда тарихий ҳақиқатни бадиийликка айлантириш тамойиллари аниқланган;
“Улуғ салтанат” тетралогиясида тарихий воқеликни бадиий ифодалаш, образ, услуб, сюжет поэтикаси ва замон-макон талқини масалалари очиб берилган.
Тадқиқот натижаларининг ишончлилиги муаммонинг аниқ қўйилганлиги, хулосаларнинг қиёсий-типологик, биографик, психологик, структурал таҳлил методлари ёрдамида асосланганлиги, шунингдек, “Улуғ салтанат” тетралогияси таҳлилида Муҳаммад Алининг адабий қарашлари, муаллифнинг Амир Темур ҳақидаги қатор ижод намуналари, илмий изланишлари ва мақолаларидан кенг фойдаланилганлиги тадқиқот натижаларининг ишончлилигини белгилайди.