«Архитектура» факультети

Битирув малакавий иши 
“Дизайн” кафедраси
бет 

---

Эвакуацион чиқиш жойлари шундай ҳисоб билан қурилиши керакки, иш 
ўринларидан бинодан ташқарига чиқиш жойларигача бўлган масофа хавфсиз 
бўладиган одамлар ҳаракатланадиган йўллар кесишмайдиган ёки тўқнаш 
келмайдиган бўлсин. 
Ёнғин чиққанда одамларни муваффақият билан эвакуация қилинишини учун ҳар 
бир хонанинг яхши кўриниб турадиган жойига эвакуация режаси осиб қўйилсин, ҳар 
бир ишчи, хизматчи бу режани билиши керак. 
Ўт ўчиришнинг ташқи водопровод системаси 
Ишлаб чиқариш корхонаси ҳудудида, хом-ашё ва тайёр маҳсулот омборлари 
ёнғинни ўчириш мақсадида доимо керакли босим остида етарли миқдорда сув билан 
таъминланиши керак. Бу мақсадда корхона ҳудудида ўт ўчириш грантлари билан 
таъминланган водопровод системаси ўтказилади. 
Техник-иқтисодий самарадорлиги буйича ўт ўчириш водопроводлари икки хил -
паст ва юқори босимли бўлади. 
Паст босимли водопровод системасида сув босими ичак учидан яъни стволдан 
чиқаёиган сув оқими 10 м юқоригача кўтарила олиши керак. Бундай водопроводда 
ёнғин пайиида сув босимини ошириш учун мотопомпа ёки автонасос ишлатилади.
Юқори босимли водопровод системасида эса сув босими стационар насослар орқали 
ҳосил қилинади. Насослар одатда иккиладан ўрнатилади, бири иш насоси, иккинчиси 
захира насоси. Бунда яна электр насосларидан ташқари иш унумдорлиги 1200 л/мин 
бўлган стационар сув насослар ҳам назарда тутилиши керак. Бу насослар ёки 
мотопомпа фақатгина ёнғин пайиида ишлатилади. Бошқа пайтда паст босимли 
водопровод системасидек ишлай беради. Бу юқори босимли водопроводда сув 
босими обектдаги энг юқори бинодан 10 метр баландликка узлуксиз сув оқимини 
ушлаб бера олиши керак. Шу билан бирга берилаётган сув диск диаметри 19 мм. 
ичакнинг узунлиги 100 м гача сув оқимининг сарфи 5 л/с бўлгандаги ҳолат 
ҳисобланади. 
Шу шартларда гидрантлардаги керакли сув босими (м) қуйидаги формула 
бўйича ҳисобланади: 
h
ghlr
=h
spr
+H
shl
+H+t