«Архитектура» факультети

 
Битирув малакавий иши 
“Дизайн” кафедраси
бет 

---

 
 
 
 
 
 
КОНСТРУКТИВ
ҚИСМИ 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
ҚУРИЛИШ КОНСТРУКЦИЯЛАРИГА ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР 
Қурилиш 
конструкциялари 
меъморчилик 
конструкцияларидан 
(бино 
қисмларидан) шу билан фарқ қиладики, буларнинг кесимлари ҳисоблаш йўли билан 
аниқланади. Улар ўзларига қўйилган талабларга, маҳаллий қурилиш шароитларига, 
иқтисодий ва бошқа мулоҳазаларга кўра турли хил материаллардан тайёрланади. 
Қурилиш конструкцияларининг асосий тури темир-бетон конструкциялар бўлиб, 
улар ҳозирги капитал қурилишнинг асосини ташкил этади. Металл, айниқса металл 
конструкциялар ҳам кенг микёсда ишлатилмоқда. Алюминий қотишмаларидан, ёғоч 
ва пластмассадан тайёрланган қурилиш конструкциялари ҳам қўлланади. Жуда кўп 
объектлар, 
айниқса, 
биноларнинг 
кўпгинаси 
ғишт-тош
ва 
армо-тош 
конструкциялардан кутарилади. 
Қурилиш конструкцияларидан фойдаланишда техник, иқтисодий, ишлаб 
чиқариш, эстетик ва бошқа талабларга ҳам жавоб бериши керак. 
Фойдаланиш талаблари ва техник талаблар шундан иборатки, қурилиш 
конструкциялари бино (иншоот)лардан фойдаланиш қулай, етарлича мустахкам, 
устивор, чидамли, бикр, дарз .кетишига нисбатан бардошлилиги, бино ва 
иншоотларнинг узоққа чидамлилиги билан характерланади. Асосий талаблардан 
бири уларнинг тежамлилигидир.
Конструкциянинг тежамлилиги ашёлар сарфи ва уларнинг нархига, тайёрлаш, 
ташиш, ўрнатиш нархларига ва фойдаланиш сарфлари миқдорига борлиқ. Шу 
сабабдан конструкцияни танлашда уни тайёрлаш ва ўрнатиш сермехдатлилиги ва 
бино (иншоот)ни қуриш муддатларини қисқартириш ҳисобга олиниши зарур. 
Тежамлилик, шунингдек, конструкциянинг турига (масалан, аркалар, ферма ёки 
фазовий — қобиқлар, бурмалар) бинонинг конструктив схемаси, асосий 
ўлчамларнинг нисбатлари (масалан, ферма ёки тўсин баландликларининг оралиқ 
(пролёт)га нисбати, ёки арканинг чиқиб туриш узунлигининг ораликда нисбати ва 
ҳ,)га боғлиқ. 
Конструктив ечимни танлашда оммавий ишлаб чиқаришдаги тайёр типавий 
буюмлардан фойдаланишга алохида эътибор бериш керак. Ихчамлаштирилган тайёр