Архегонийли ва гулли ўсимликлар бўйича амалий машғулотлар

Mavzuning maqsadi: 
Oilaga mansub o‘simliklarning 
anatomo-morfologik tuzilishini, ko‘payishini, turlar 
sonini, tarqalishi va ekologiyasini, tizimda tutgan 
o‘rnini, muhim vakillarining ilmiy (lotincha) nomlarini 
va ahamiyatini o‘rganish. 
Kerakli jihozlar
: 
Gerbariylar, o‘simliklar aniqlagi-
chi, rasmlar, jadvallar, to‘pgullar, mevalar, lupa, 
pintset, preproval nina va boshqalar. 

---

105 
Nazariy tushuncha:
 
Bu oila 100 ta turkum va 4000 
turni o‘z ichiga oladi. Ular Yer sharining deyarli hamma 
qismida tarqalgan ko‘p yillik, ba`zan, bir yillik o‘t 
o‘simliklardir. Poyasi ko‘pincha uch qirrali bo‘g‘imsiz, 
ba`zan silindirsimon, yer ostki qismi ildizpoyalarga 
aylangan. Bargi tilchasiz yopiq qinli, uch tomonga qa-
rab o‘sgan bo‘lib, ko‘pincha poyaning quyi qismida joy-
lashadi. Barg yaprog‘i qattiq, ensiz lentasimon, chetlari 
g‘adur-budur. Gullari ikki yoki bir jinsli. Bir uyli, 
ba`zan ikki uyli o‘simlik. To‘pguli boshchasimon, bo-
shoqsimon, supurgisimon, soyabonsimon. Gullari gul-
qo‘rg‘onsiz, ba`zan tukcha va qiltiqlari bo‘ladi. 
Changchilari asosan 3 ta, ba`zan 6 tagacha bo‘lishi 
mumkin. Urug‘chisi 1 ta, 2-3 ta mevabargli. Tugun-
chasi ustki. Ba`zi turkumlarida tugunchasi tangacha-
barglar bilan o‘ralib xaltachalarga aylangan. Mevasi 
uch qirrali yoki dumaloq yong‘oqcha. 
Ahamiyati:
Oila vakillarining ayrim turlaridan man-
zarali yoki yem-xashak o‘simligi sifatida foydalaniladi. 
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar: 
1. 
Gerbariylardan foydalanib, hiloldoshlar oilasining 
morfologik belgilarini o‘rganing, turkum va turlarini 
aniqlagich yordamida aniqlang . 
2. Oilaning keng tarqalgan vakillaridan birini morfo-
logik jihatdan tahlil qiling. Bunda bargning poyada 
joylanishiga, poyaning uch qirraliligiga, to‘pguliga, 
chang va urug‘chilar soniga e`tibor bering. Ularning 
rasmlarini chizing. Gul formulasini tuzing. 
Qiyoq: 
* 
P
6-10
A
3
G
(2-3)