Areal haqida tushuncha areallar tiplari. Arealning kattaligi va uni aniqlovchi prinsiplar. Kosmopolitlar. Endemiklar

Bu holatga misol: Afrika ko’llarida dastlabki baliqlar sixlidlar oilasi baliqlari, Gavayi orollaridagi dastlabki qushlar – svetochnitsalarni aytish mumkin. Aytib o’tilgan hayvonlar endemiklardir. Tog’li hududlar endemik turlarga boy hisoblanadi. Masalan – vizildoq qo’ng’izlarning Carabus urug’iga mansub 30 turi MDH ning Yevropa qismi tekisliklarida yuzlab turlari esa O’rta Osiyo tog’larida tarqalgan. Ularning hammasi endemik turlar hisoblanadi.

• Bu holatga misol: Afrika ko’llarida dastlabki baliqlar sixlidlar oilasi baliqlari, Gavayi orollaridagi dastlabki qushlar – svetochnitsalarni aytish mumkin. Aytib o’tilgan hayvonlar endemiklardir. Tog’li hududlar endemik turlarga boy hisoblanadi. Masalan – vizildoq qo’ng’izlarning Carabus urug’iga mansub 30 turi MDH ning Yevropa qismi tekisliklarida yuzlab turlari esa O’rta Osiyo tog’larida tarqalgan. Ularning hammasi endemik turlar hisoblanadi.

Endemik turlar hosil bo’lishi uchun faqat geografik izolyatsiya emas, ma’lum bir vaqt ham zarurdir. Faunaning to’xtovsiz uzoq vaqt rivojlanishi yangi tur hosil bo’lishi uchun imkoniyatlar yaratadi. Yashash muhitidagi sharoitlarning o’zgarishi turlarning ayrimlarining o’lib ketishiga , boshqalarining keng tarqalishiga olib keladi. Endemik turlarning ko’pligi faunaning rivojlanish vaqtini – davrini aks ettiradi.

• Endemik turlar hosil bo’lishi uchun faqat geografik izolyatsiya emas, ma’lum bir vaqt ham zarurdir. Faunaning to’xtovsiz uzoq vaqt rivojlanishi yangi tur hosil bo’lishi uchun imkoniyatlar yaratadi. Yashash muhitidagi sharoitlarning o’zgarishi turlarning ayrimlarining o’lib ketishiga , boshqalarining keng tarqalishiga olib keladi. Endemik turlarning ko’pligi faunaning rivojlanish vaqtini – davrini aks ettiradi.

Yer sharining uchlamchi davridan buyon ekologik shart-sharoitlari o’zgarmay kelayotgan qismlarida alloxton endemik turlar ko’pchilikni tashkil qiladi. Bunga misol qilib Janubiy Amerika, G’arbiy Afrika yoki Janubiy-Sharqiy Osiyoning nam tropik o’rmonlarini aytish mumkin. Bu yerdagi faunaning to’xtovsiz rivojlanishi jarayonida nafaqat endemik turlar, balki endemik urug’lar, hattoki endemik oilalar ham shakllangan. 

• Yer sharining uchlamchi davridan buyon ekologik shart-sharoitlari o’zgarmay kelayotgan qismlarida alloxton endemik turlar ko’pchilikni tashkil qiladi. Bunga misol qilib Janubiy Amerika, G’arbiy Afrika yoki Janubiy-Sharqiy Osiyoning nam tropik o’rmonlarini aytish mumkin. Bu yerdagi faunaning to’xtovsiz rivojlanishi jarayonida nafaqat endemik turlar, balki endemik urug’lar, hattoki endemik oilalar ham shakllangan.