Ҳарбий хизматчилари орасида ичкиликбозлик ва кашандалик каби зарарли одатларни олдини олишда педагогик профилактиканинг хусусиятлари

ҲАРБИЙ ХИЗМАТЧИЛАРИ ОРАСИДА ИЧКИЛИКБОЗЛИК ВА КАШАНДАЛИК КАБИ ЗАРАРЛИ ОДАТЛАРНИ ОЛДИНИ ОЛИШДА ПЕДАГОГИК ПРОФИЛАКТИКАНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ

Бухоро давлат университети

Биология кафедраси ўқитувчиси
Мардонова Саодат ......


Аннотация: Мақолада ҳарбий хизматчилари орасида ичкиликбозлик ва кашандалик каби зарарли одатларни олдини олишда педагогик профилактиканинг хусусиятлари тўғрисидаги фикрлар илмий жиҳатдан асослан. Ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва токсикомания каби иллатларнинг асл сабабини ўрганиб ҳарбий қисм командирлари, тарбиявий ишлар бўйича масъуллар, тиббиёт хизмати агарда жиддий ёндошиш билан биргаликда астойдил кураш олиб боришгандагина педагогик профилактиканинг ўрни шу ҳарбий қисмда кўринади. Ҳарбий қисм ва бўлинмаларда ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва зарарли одатларга қарши педагогик профилактикасининг олиб бориш ва олдини олиш учун муаммони иқтисодий, сиёсий, руҳий-ижтимоий ва маънавий тарафдан ўйлаб ҳар тарафлама биргаликда ҳал қилишимиз лозим, ҳолбуки жамиятимиз келажагини турли хил иллатлардан асраган бўламиз.
Калит сўзлар: ҳарбий, ичкиликбозлик, гиёҳвандлик, токсикомания, педагогик профилактика, ҳулқ-атвор, интизом, тиббий санитария, ташхис, тарбия, шахс.

Ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва кашандалик жамиятда ва Қуролли Кучлар шахсий таркиби орасида ижтимоий ҳолат сифатида салбий муаммоларни келтириб чиқаришга сабаб бўлади.

Ҳар бир ҳарбий қисм ва бўлинмада ҳарбий хизматчиларнинг ҳарбий интизом, ҳуқуқий-тартиботини яхшилашга, ичкиликбозлик, гиёҳвандлик, кушандаликнинг олдини олишга қаратилган чора-тадбирлар тизими йўлга қўйилган бўлиши лозим.
Ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва кушандаликнинг педагогик профилактикаси деганда, - ҳарбий хизматчиларнинг зарарли одатларга берилиш йўлларини олдини олиш, бу ҳолатнинг келиб чиқиш сабаби ва шарт-шароитларни аниқлаш, зарарли одатларга берилган ҳарбий хизматчилар хулқ-атворидаги оғиш, натижада салбий оқибатларнинг келиб чиқишига йўл қўймасликка қаратилган фаолият тушунилади.
Ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва кушандаликнинг педагогик профилактикаси – тиббий-санитар, ҳуқуқий, руҳий-ташхисий, тарбиявий, ташкилий-тарғибот тадбирлар комплекси бўлиб ҳисобланади.
Заҳарли моддалар, алькогол ва гиёҳванд моддалар қабул қилиш ва уларни тарқатиш каби зарарли одатларнинг келиб чиқиши сабаблари ва унга яратилиб бериладиган шарт-шароитларни ўрганади. Педагогик профилактика зарарли одатлар натижасида ҳарбий хизматчиларнинг ҳулқ-атвори, шахси ва ижтимоий камоллигида салбий оқибатларнинг ривожланишини огоҳлантириш, ҳарбий хизматчиларнинг гиёҳвандлик ва ичкиликбозикка берилмаслик йўл ва усулларини кўрсатади.
Ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва кушандаликнинг педагогик профилактикаси - мақсадга йўналтирилган давомли фаолият ҳисобланиб, ичкилик, гиёҳванд моддалар қабул қиладиган ёки қабул қилишга мойиллиги бор шахсларни эрта аниқлаш, бунга олиб келувчи омиллар, гиёҳванд моддани тарқатиш ёки сотиш ва ҳарбий хизматчиларнинг ичкиликбоз ва гиёҳванд бўлиб қолмасликлари устида фаолият олиб боради.
Ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва кушандаликнинг педагогик профилактикаси ҳарбий хизматчининг салбий-мотивацион муносабатларини, унда шаклланган динамик стереотипларни ўзгартириш, ижобий ҳулқ-атворга бўлган эҳтиёжни шакллантириш учун мўлжалланган. Профилактик мақсадда турли хилдаги руҳий ва педагогик таъсирлардан фойдаланиш, инсоннинг турли вазиятларда функционал ҳолатини тузатиш учун кенг қўлланилади, руҳий шикаст етказувчи факторларнинг руҳиятга таъсирини юмшатади ёки йўқ қилишга ёрдам беради, ҳарбий хизматчиларнинг руҳий ҳолатини бузилиши олдини олади.
Ҳарбий қисм ва бўлинмаларда ичкиликбозлик, гиёҳвандлик ва кушандаликнинг педагогик профилактикаси қўйидаги тартибда олиб бориш керак:

• 
  Тиббий-санитар ва ҳуқуқий-оқартув;
  
• 
  Руҳий-диагностик ва руҳий коррекциялаш;
  
• 
  Тарбиявий-тушунтириш йўли ;
  
• 
  Ташкиллаштириш йўли орқали;