Aralash sonlar

3. Yangi mavzu bayoni:

Doskaga bugungi sana yoziladi.

Mavzu: Aralash sonlar.
Yangi mavzu haqida tushuncha beriladi
1-misol. 4 ta olmani uchta bolaga teng bo’lib bering (1. a-rasm)

Yechish: Masalani 2 xil usulda yechish mumkin.

1-usul. Har bir olmani 3 ta teng bo’lakka bo’lamiz (1.b-rasm) va har bir bolaga 4 bo’lakdan beramiz. Natijada har bir bolaga olmaning qismi tegadi (1.d-rasm).


a)

b)



d)

1-rasm
2-usul. Oldin bolalarga bittadan butun olma beramiz. So’ng qolgan 1 ta olmani 3 bo’lakka bo’lib, har bir bolaga bir bo’lakdan beramiz. Natijada har bir bolaga bitta butun olma va olmaning qismi, jami 1+ qismi tegadi (2-rasm).

2-rasm
Demak, ekan . yig’indi qisqacha shaklida yozish
qabul qilingan va u “bir butun uchdan bir” deb o’qiladi

No’to’g’ri kasrni aralash son ko’rinishida ifodalash.

9 │4 bo’luvchi maxraj
8 2 to’liqsiz bo’linma butun qism
1 qoldiq surat


Aralash sonni noto’g’ri kasr ko’rinishida ifodalash:
Aralash sonni noto’g’ri kasr ko’rinishida ifodalash uchun:

1. 
   sonning butun qismini mahrajiga ko’paytiriladi;
   
2. 
   hosil bo’lgan ko’paytmaga surati qo’shiladi;
   
3. 
   noto’g’ri kasr suratiga hosil bo’lgan yig’ndi,
   

maxrajigaesa kasr qismi maxraji yoziladi.


4.Mustahkamlash:
Kichik guruhlar bilan ishlanadi. Guruh ikki guruhga bo’linadi va ularga quyidagi misollar beriladi.
Misol: 1-guruh
Sonni butun va kasr qismini aralash son ko’rinishida ifodalang

1. 
   d)
   
2. 
   e)
   

Masala. 1-guruh
Oila bir haftada 12 kg kartoshka iste’mol qildi. Oila bir kunda o’rtacha necha kilogram kartoshka iste’mol qilganini toping. Javobni aralash son ko’rinishida ifodalang.
Yechish:
Javob: kg.
Misol: 2-guruh
Qo’shishni bajaring va natijani aralash son ko’rinishida ifodalang.
a) b)
d) e)
Masala: 2-guruh
Uzunligi m bo’lgan sim, har biri m bo’lgan bo’laklarga bo’lindi. Necha
bo’lak sim hosil bo’ldi?
Yechish: 1m ni ichida m 15 ta bor, yana 1m ni ichida m 15 ta bor, m ni ichida m 9 ta bor. Demak, mda jami 15+15+9=39 ta bo’lak bor.
Javob: 39 ta.
Mavzuni qay darajada ozlashtirganliklarini aniqlash maqsadida o’quvchilardan test olinadi.
Test.

1. 
   yig’indini aralash son ko’rinishida yozing.
   

1. 
   b) c) 6/5
   

2. 6 km 200m ni kilometrda ifodalang.
a) b) c) to’g’ri javob a,b
3. aralash son ko’rinishida ifodalang.
a) b) c) to’g’ri javob yo’q.
5 .Yakuniy qism:
Klaster usuli

Dars yuzasidan savollarga javob beriladi
G`olib guruh e’lon qilinadi, o’quvchilar baholanadi
Ballar qayd qilinadi
6 . Uyga vazifa berish:


Uyga vazifa mavzuni o’zlashtirish va 17-18-misollarni yechish.