Arablar hukumronligi davrida O’rta Osiyo Reja: V asrning 20-yillarida O’rta Osiyo

Ijtimoiy-iqtisodiy 
hayotdagi 
o’zgarishlar
Eng asosiy 
o’zgarish – erga egalik qilish 
munosabatlarining vujudga kelishi 
Yirik mulkdorlar 
– dehqon xo’jaliklari 
salmog’ining kuchayishi 
Ularga qaram 
– ijarador – kadivarlar 
tabaqasining ortib borishi 
O’ziga tegishli erlarda erkin xo’jalikni 
yurituvchi kashovarzlar 
tabaqasining mavjudligi 

---

O’lkamizni bosib olishning ikkinchi, hal qiluvchi bosqichi VIII 
asrning birinchi choragiga to’g’ri keladi. Xususan, 704 yilda 
Qutayba 
ibn Muslim
ning Xuroson noibi etib tayinlanishi bilan uning 
zimmasiga butun O’rta Osiyo hududlarini uzil-kesil bosib olish 
vazifasi yuklanadi. Qutayba 707 yilda Amudaryodan o’tib Poykandni 
egallash sari harakatlanadi. Arablar mahalliy xalq qarshiligini engib 
shaharni qo’lga kiritadilar, uning boyliklarini talaydilar. Kesh, Nasaf 
ham og’ir janglar bilan fath etiladi. 710 yilda Qutayba mahalliy 
hukmdorlarning o’zaro kelishuvi va ittifoqiga izn bermay, Sug’dning 
bosh shahri - Samarqandni bosib olishga tayyorgarlik ko’radi. Shu 
orada Xorazm shohi Chag’on o’z ukasi Nurzod 
boshchiligidako’tarilgan xalq qo’zg’olonidan qo’rqib, 711 yilda 
yordam so’rab Qutaybaga murojaat qiladi. Qutayba qulay vaziyatdan 
foydalanib Xorazmga yurish boshlaydi. Nurzod tarmor qilinadi va 
o’ldiriladi. Biroq Xorazmshoh bundan hech narsa yutmaydi. 
Aksincha, u o’z mustaqilligini yo’qotib, xalifalikka tobe bo’lib, uning 
bojdoriga aylanadi. Chag’onning qo’shini Qutaybaning harbiy 
yurishlarida ishtirok etishga majbur etiladi. 
Arablarga qarshi qo’zg’alonlar 

---

720-722 yillarda So’g’diyonada yuz bergan G’o’rak (Samarqand hukmdori) va 
Divashtich (Panjikent hokimi) boshchiligidagi qo’zg’olon arablar hukmronlikligiga 
qarshi yo’nalgan dastlabki shiddatli xalq harakatlaridan biri bo’lgan. Unda arablar 
siyosati va zulmidan g’azabga kelgan o’n minglab mahalliy xalq vakillari ishtirok 
etgan. Xurosonning yangi tayinlangan va zolimligi bilan nom chiqargan noibi