Arab tilidan kirgan soʻzlar imlosi hozirgia turkiy tilda oʻtishi bilan oʻzgarib turli fonetik va leksik holatlari oʻzgargan. Misol sifatida quyidagi holatlarga qarab chiqamiz

FORS TILIDAN KIRGAN SOʻZLAR QUYIDAGIDA KOʻRAMIZ.

• Fors tilidan kirgan soʻzlar koʻpincha muloqaot va soʻzlashib turishga moʻljallangan. Bu soʻzlar aksariyat lugʻat qismida joylashgan boʻlib , oʻzbek tilida oxiri tugashi bilan farqlanadi.
• Misol, farzand, daraxt, baxt, barg va hokaza.

• Arab tilidagi soʻzlar oʻzining baʼzi xususiyay bilan farqlanadi. Bu soʻzlar oʻzbek tilida deyarli oxiri tugashi bilan farqlaydi. Misol, zikr, fikr, shukr; sanʼat, muallim jamiyat kabi tutuq belgili soʻzlar.

• Ma’lumki, fors – tojik tilida yaratilgan adabiyot o’zbek tilidagi adabiyotga nisbatan boyroq tajribaga ega edi. Fors – tojik tilining grammatik qonun – qoidalari birmuncha ishlangan va hatto qofiya – lug’at kitoblari ham yaratilgan edi. Binobarin, fors – tojik tilida o’rtamiyona asarlar ijod etish birmuncha yengilroq va osonroq edi. Shuning uchun ham ko’pgina o’zbek yozuvchilari fors – tojik tilida asarlar ijod qilganlar.

TURKIY TILDA ARAB VA FORS TILIDAGI KOʻRINISHLARI.

QUYIDAGI HOLATLARDA MAZKUR XATLARNI KOʻRAMIZ.

• Qur’oni Karim ilk oyatlari ,dastlab, hijoziy yozuvda boʻlib shu yozuvda bitilgan. Abu Bakr sahifalari, Usmon mushaflari turli yor-damchi shakl va nuqtalardan olib yozilgan, unga juz’lar, hiztlar va boshqa koʻrsatkichlar alomati qoʻyilmagan. Qur’oni Karim va boshqa yozma asarlar kufiy yozuvda ham biti-la boshlandi. Chunki bu yozuv oldingisiga qaraganda mukammal edi.Islomning Ajam mamlakatlariga ham yoyilishi yozuvda qisqa unlilarning boʻlishini zaruratga aylantirdi.

• Mazkur yozuv nastaʼliq xati boʻlib , taxminan 18- asr boshlaridan dalolat beradi.

• Yuqoridagi matnda Shohsanam va uning ota onasi oʻrtasidagi mojarolar haqida aytilgan.

• Yuqoridagi yozuv forsiy boʻlib, u musiqa ilmi hamda shashmaqom
• kelib chiqishi haqida edi

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• Ё. Абдурасулов – Туркий тилларнинг қиёсий-тариҳий грамматикаси; Тошкент, Фан
• Ғ. Абдурағмонов, Шукуров ва бошқалар – Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси; Тошкент – 1973 йил
• М. Қошғарий – Девони луғати турк; 1-3-том Тошкент 1960-63 йилллар

Рафиев – Туркий тилларнинг қиёсий – тарихий грамматикаси; Тошкент, 2006

• Рафиев – Туркий тилларнинг қиёсий – тарихий грамматикаси; Тошкент, 2006
• М. Мирзаев – Ўзбек тили; Тошкент, 1962
• Ibrohimov - Arab tili; Toshken, 1997
• M Abdusamadov - Fors tili; 2009