Arab tili nashr doc



Download 5,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/63
Sana25.02.2022
Hajmi5,71 Mb.
#297882
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   63
Bog'liq
mabdal-qiroat-1-yangisi

»
 

« 
билан номланадиган 
бщлса, унинг ьойру мунсариф бщлиши шарти шуки, учта 
ъарфдан зиёда бщлиши керак. 
Масалан:
 
ﹸﺓﺩﻴﺒﻋ
4.
Мацрифа – бунда исм алам, яцни атоыли от бщлиши 
шарт ыилинади.
Масалан:
ﺏﹶﻨﻴﺯ
 
 
5
. Ажам
72
– бунда исм ажамнинг ичида алам ва щртаси 
ъаракатли бщлиши шарт ыилинади ёки учта ъарфдан зиёда 
бщлиши керак.
Масалан: 
ﺭﺒِﺇ،
 
ﺭﹶﺘﹶﺸ
ﻡﻴِﻫﺍ
 
 
– 
Туркиянинг 
Д
иёрбакр деган бир 
жойида ыщрьон бщлиб, шунга ном берилган. 
6.
Жам – бунда исмнинг охири “
 
ﺎﻫ
” сиз мунтаъал 
жумуц
73
сийьасида бщлиши шарт ыилинади. Мунтаъал жумуц 
сийьаси иккитадир. 
ﻤ
ﹶﻔ
ِﺘﺎ
ﻴ


ﻤ
ﺴ
ِﺠﺎ
ﺩ
 


ﻤ
ﹶﻔ
ِﻋﺎ
َل
 
ﻤ
ﹶﻔ
ِﻋﺎ
ﻴَل
7.
Таркиб – бунда иккита исм изофасиз ва иснодсиз 
ыщшилиб, мураккаб бщлади. Яна алам бщлиши шарт 
ыилинади. Масалан:
ﻙﺒﹶﻠﻌﺒ
шаҳарнинг
номи
бутнинг
номи
одамнинг
номи
 
 
8.
Алиф нун – агар бир исмда келса, ьойру мунсариф 
бщлиш шарти шуки, алам бщлсин. Масалан:
72
Ажнабий, асли арабча бщлмаган сщз
73
Кўплик
шаклининг
энг
чети

ундан
кейин
бошқа
кўплик
йўқ




______________________________________________________________ 
45 
ﺭﻤِﻋ
ﻥﺍ
 
Агар шу алиф нун бир сифатда келса, шу сифатнинг 
ьойру мунсариф бщлиш шарти шуки, сифатнинг муан-
наси
ﹲﺔﹶﻨﹶﻼﻌﹶﻓ
« 
 
»
вазнида бщлмаслиги керак.
ﺭﹾﻜﺴ
،ﻥﺍ
ﺴ
 
ﻱﺭﹾﻜ
 


 
муаннас музаккар
9
.
 
Вазну фецл – бунда исм, мацно жиъатидан фецлга хос 
бщлиши керак ёки охирида 

 
 
ни ыабул ыилмай, аввалида эса 
тщртта музорият ъарфларидан бири бщлиши шарт ыилинади.
 
،ﺭﻤﹸﺸ
،ﺏِﺭﻀ
 
ﺭﻤﺤَﺃ
 
 
охирида 


” 
йщы ва олдида 



бор, фецлга хос 
Энди иккита иллатнинг щрнига ыоим бщладиган битта 
иллатнинг щзи икки турли бщлади:
а)
жам 
б)
муаннаснинг иккита алифи маысураси
74
ъамда 
мамдудаси
75
А)
Жам – бу иккита вазнда келади:


ﻴِﺘﺎﹶﻔﻤ
 
،ﺩِﺠﺎﺴﻤ
 
Б)
……………………………………………………………
ﺭﹾﺨﺯ
ﺀﺍ
،
ﻲﹶﻠﻴﹶﻟ
 
алифи маысура алифи мамдуда 
Ьойру мунсарифнинг ъукми касрани ва танвинни ыабул 
ыилмаслигидир. Ьойру мунсарифга алиф лом кирса ёки 
изофада музоф бщлиб келса, амалдан тушади.
Лекин зарурат юзасидан ёки муносиб бщлиши учун ьойру 
мунсарифлар тусланади. 
74
Қисқа
алиф

75
Чўзиқ
алиф



46_______________________

Араб
 
тили
 
дарслиги
 – 
таркиб
 
қоидалари
Масалан, Инсон сурасидаги Аллоъ таолони сщзи каби: 
ﹰﻻﹶﻼﹾﻏَﺃ
 
ﻭ
 
ﹰﻼِﺴﹶﻼﺴ
 
муносиб бщлиши учун 
 
8-машы 
 
 Бу Орифнинг тахтаси. Бу менинг ыаламим. Чизьични ол. 
Ыаламимни бер. Дарсингни щыи. Соатингни ол. Фарид 
дарсини щыияпти. Салим синглисини яхши кщради. 
Дарсингни ёдла, эй Саид. Салим ыаерда? Каравотда 
ухлаяпти. Отам ыаерда? Уйда. Акам ыаерда? Ъовлида 
копток щйнаяпти. Бу менинг щыувчим. Бу сенинг щыувчинг. 
 
 
ﺏْﺌِﺫ
ﺭﺎﻤِﺤ
 
ﺏﺩ
 
ﺏﺎﹶﻏ
 .
ﹲﺔﹶﻨﻴﹶﻨﺠ
 .
ﺏﻭﹸﺘﹾﻜﻤ
 .
ﻲﹶﻟِﺇ
 .
ﺩﺠﻭﻴ
 .


ﹶﺘﹶﻓ
 .
ﺭْﺄﹶﻓ
 .
ﺭِﻫ
 .
ﹸﺕﺒِﻜﺭ
 .
ﹶﺕﺒﻫﹶﺫ
.
 
 
 
ﺭْﺄﹶﻓ
 
ﺍﹶﺫﻫ
 .
ﻪﹶﻨﺎﺼِﺤ
 
ﻲِﺒَﺃ
 
ﺏِﻜﺭ
 .
ﻙﺎﺒﱡﺸﻟﺍ
 
ﻡﻴِﻠﺴ
 


ﹶﺘﹶﻓ
 .
ﺏﺎـﺒﻟﺍ
 
ﻲِﺨَﺃ
 


ﹶﺘﹶﻓ
 .
ﻲِﺨَﺃ
 
ﺭﻬﻤ
 
ﺍﹶﺫﻫﻭ
 
ﻱِﺭﺎﻤِﺤ
 
ﺍﹶﺫﻫ
 .
 
ِﺒَﺃ
 
ﺏِﻜﺭ
 
ﺱﺭﹶﻔﻟﺍ
 

 .
ﻲـﹶﻟﺇ
 
ﺏـﻫﹶﺫ
 
ﹸﺫـﻴِﻤﹾﻠﱢﺘﻟﺍ
ِﺔﺴﺭﺩﻤﹾﻟﺍ
 .
ﻙﺎﺒﱡﺸﻟﺍ
 
ﹸﺕﺤﹶﺘﹶﻓ
 
ﺎﹶﻨَﺃ
 .
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
 
ﺎﻴ
 
ﻙﺎﺒﱡﺸﻟﺍ
 
ِ

ﹶﺘﹾﻓِﺍ
 .
ِﺭﺍﺩـﻟﺍ
 
ﻲِﻓ
 
ﺭﺎﻤِﺤﹾﻟﺍ
 .
ِﺏﺎﹶﻐﻟﺍ
 
ﻲِﻓ
 
ﺏْﺌﱢﺫﻟﺍ
 
ﺩﺠﻭﻴ
 .
 
؟ﺏﻫﹾﺫﹶﺘ
 
ﻥﻴَﺃ
-
ِ
 
ِﺔﺴﺭﺩﻤﹾﻟﺍ
 
ﻲﹶﻟﺇ
 
 .
 
؟ﺩﻴِﻌﺴ
 
ﻥﻴَﺃ
-
ﻲِﻓ
 
 
ﺏﻌﹾﻠﻴ
 
ِﺔﹶﻨﻴﹶﻨﺠﻟﺍ
 .
َﺃ
ﺩﻟﺍ
 
ﹸﺕْﺃﺭﹶﻗ
 
ﺎﹶﻨ
ﺱﺭ
 .
ﻟﺍ
 
ﹶﺕﺒﹶﺘﹶﻜ
 
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
ﺏﻭﹸﺘﹾﻜﻤ
 .
 
ﺏﻭﹸﺘﹾﻜﻤﹾﻟﺍ
 
ِﺏﹸﺘﹾﻜُﺃ
 .



______________________________________________________________ 
47 
ﻱﺎﱠﺸﻟﺍ
 
ﹸﺕﺒِﺭﹶﺸ
 
ﺎﹶﻨَﺃ
 .
ﻪﺴﺭﺩ
 
ﻡِﻬﹶﻓ
 
ﻡﻴِﻠﺴ
 .
 
ﻥﺎﺼِﺤﹾﻟﺍ
 
ِﺏﹶﻜﺭِﺍ
 .


ـِﻔﺤ
 
ﺩﻭﻤﺤﻤ
ﺱﺭﺩﻟﺍ
 .
َلﺼﹶﻔﻟﺍ
 
َلﹶﺨﺩ
 
ﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻟﺍ
 .
ِﷲﺍ
 
ﺩﺒﻋ
 
ﺎﻴ
 
ﻲِﻤﹶﻠﹶﻗ
 
ﹶﺕﹾﺫﹶﺨَﺃ
 
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
 .
 
ﱢﺘﻟﺍ
 
ﻡﺎﹶﻗ
ﹸﺫﻴِﻤﹾﻠ
 .
 
ﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻟﺍ
 
ﺩﻌﹶﻗ
 .
ِﻙﺎﺒﱡﺸﻟﺍ
 
ﻥِﻤ
 
ﹸﺫﻴِﻤﹾﻠﱢﺘﻟﺍ
 
ﺭﹶ

ﹶﻨ
 .
؟ﺏﺎﺒﻟﺍ
 


ﹶﺘﹶﻓ
 
ﻥﻤ
-
ﹸﺕﺤﹶﺘﹶﻓ
 
ﺎﹶﻨَﺃ
 
 .
ﻥـﻤ
 
؟ﻲِﺘﹶﻓﺎﱠﺸﹶﻨ
 
ﹶﺫﹶﺨَﺃ
-
ﹸﺕﹾﺫﹶﺨَﺃ
 
ﺎﹶﻨَﺃ
 
 .
 
ﻱِﺭﹶﻁﺴِﻤ
 
ِﺕﺎﻫ
 .
 
ﹶﺕﹾﺫﹶﺨَﺃ
 
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
 .
 
ﺏﺎﹶﺘِﻜﻟﺍ
 
ِﺫﹸﺨ
 .
 
ﻥﻴَﺃ
ﺭْﺄﹶﻔﹾﻟﺍ
 
ُلﹸﻜْﺄﻴ
 
ﺭِﻬﹾﻟﺍ
 
؟ﺭِﻬﹾﻟﺍ
 .
ِﺤ
 
ﹸﺕﺒِﻜﺭ
ﻲِﻨﺎﺼ
 .
ﻥﺒﱠﻠﻟﺍ
 
ﺏﺭﹾﺸﻴ
 
ﺭِﻬﹾﻟﺍ
.
 
 
9
-дарс 
1.
»
 
ﻲﹶﻟِﺇ
« 
 
ъарфи жор бир неча мацнода келади:
а) интиъо учун 
 
ﹸﺕﺭِﺴ
ِﺍ
 
ِﺓﺭﺼﺒﹾﻟﺍ
 
ﻥِﻤ
ﹶﻟ
ِﺔﹶﻓﻭﹸﻜﹾﻟﺍ
 

 
б) “
َﻣ
َﻊ
” мацносида ъам озгина келади.
ﻡﹸﻜِﻟﺍﻭﻤَﺃ
 
ﻲﻟﺍ
 
ﻡﻬﹶﻟﺍﻭﻤَﺃ
 
ﺍﻭﹸﻠﹸﻜْﺄﹶﺘ
 
ﹶﻻ
 – 
 
Нисо сураси,
2
-
оят
.
1.
 
Ноиб фоил деб фецлнинг мацлум сийьаси мажъул 
сийьага щзгарганда ъазф ыилинган фоилнинг щрнига 
келтирилган мафцулун биъига айтилади.
Масалан: 
ﺭﻤﻋ
 
ﺩﻴﺯ
 
ﺏﺭﻀ

ﺏِﺭﻀ
ﻋ
 
ﻤ
ﺭ
 
َﻋ
ِﻠ
ْﻤ
ُ

бобининг иккинчи мафцулун биъиси ноиб фоилга 
щтмайди.
 
ﺎﻤِﺌﺎَﹶﻗ
 
ﺍﺩﻴﺯ
 
ﹸﺕﻤِﻠﻋ

 
ﺩﻴﺯ
 
ﻡِﻠﻋ
 
ﺎﻤِﺌﺎﹶﻗ
 
 
َﺃ
ﹶﻠﻋ
ﻤ
ﹸﺕ
бобининг учинчи мафцулун биъиси ноиб фоилга 
щтмайди.
 
ﺭﻤﻋ
 
ﺍﺩﻴﺯ
 
ﹸﺕﻤﹶﻠﻋَﺃ
ﹰﻼِﻀﺎﹶﻓ
 

ﺭﻤﻋ
 
ﺩﻴﺯ
 
ﻡِﻠﻋُﺃ
ﹶﻓ
 

ﹰﻼِﻀ
 
Мафцулун лаъу ва мафцулун мацаъулар ноиб фоилнинг 
щрнига щтолмайди. Агар щтказиладиган бщлса, буларнинг 
мацноси фосид бщлади.


48_______________________

Араб
 
тили
 
дарслиги
 – 
таркиб
 
қоидалари
Масалан:
ِﺇ
ﺴ
ﹶﺘﻭ
ﹾﻟﺍ
 

ﻤﺎ
ﺀ
ﻭ
 
ﹾﻟﺍ
 
ﹶﺨ
ﹶﺸ
ﺒﹶﺔ
 
ﻀ
ﺭﺒ
ﹸﺕ
ﺯ
 
ﻴﺩ
ﹶﺘ

ِﺩْﺄ
ﻴﺒ

 
َﻊَﻣ
мацносида
мафцулун лаъу мафцулун мацаъу 
Агар жумлада мафцулун биъи мавжуд бщлса, ноиб 
фоилга фаыатгина щзи щтаверади. 
Масалан:
ﻀ
ِﺭ
ﺏ
ﺯ
 
ﻴﺩ
ﻴ
 
ﻭ
ﻡ
ﹾﻟﺍ
 
ﺠ
ﻤ
ﻌ
ِﺔ
ﹶﺍ
 
ﻤ
ﻡﺎ
َ


 
ِﻤﻴ
ِﺭ
ﻀ
ﺭﺒ

 
ﹶﺸ
ِﺩﻴ
ﺩ
ِﻓ
 

ﺩ
 

ِﺭﺍ
ِﻩ
Агар жумлада мафцулун биъи мавжуд бщлмаса, 
ыайсиниси бщлса ъам, ноиб фоилга щтаверади, фарыи 
бщлмайди. 
ﻡﻭﻴ
 
ﺏِﺭﻀ
ِﺔﻌﻤﺠﹾﻟﺍ
 
--------
 
 
ﹸﺕﻴﹶﻁﻋَﺃ
бобининг биринчи мафцулун биъиси ноиб 
фоилнинг щрнига щтиши учун иккинчи мафцулун биъидан 
афзалроы бщлади.
ﹶﺍ
ﻋ
ﹶﻁ
ﻴ
ﹸﺕ
ﺯ
 
ﻴﺩ
ِﺩ

ﺭ
ﻫ
ﻤ
 


ُﺃ
 
ﻋ
ِﻁ
ﻲ
ﺯ
 
ﻴﺩ
ِﺩ
 
ﺭ
ﻫ
ﻤﺎ
 
 
9
-машы 
 
Щыувчи ыаерда? Боьда. Фарид эшикни очди. 
Щыитувчи синфга кирди. Мен синфга кирдим. Ыаерга 
кетяпсан. Щрмонда айиы бор. Усмонга хат ёз. Акамга хат 
ёздим. Дарсни ыаерда щыидинг? Уйда. Сен босмамни 
олдинг. Мадрасага бордим. Сут ичдим. Сут ичдинг. 
Мушук ыаерда? Мушук сичыонни еяпти. Мушук 
щйнаяпти. 
Г
рафинни бер. Эшак ыаерда? 
 
 



______________________________________________________________ 
49 
ﹲﺔﹶﻘﻌﹾﻠِﻤ

Download 5,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish